ಜನಪ್ರಿಯ ಸಾಹಿತ್ಯವೂ ಕನಸು ಬಿತ್ತುವ ಪರಿಯೂ

ಹೈಸ್ಕೂಲು ಹಂತದ ಯಂಗ್ ಅಡಲ್ಟ್ ಗಳಾಗಿದ್ದಾಗ  ನಾವು ಸಾಯಿಸುತೆ, ಹೆಚ್.ಬಿ.ರಾಧಾದೇವಿ, ಉಷಾ ನವರತ್ನರಾಂ ಹೀಗಿರುವ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಾಹಿತಿಗಳ ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಕದ್ದುಮುಚ್ಚಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದೆವು ಹಾಗೂ ಅವು ನಮ್ಮ ಪಾಲಿಗೆ ಅವು ದೊಡ್ಡವರ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಬೆಳಕಿಂಡಿಗಳಾಗಿದ್ದವು. ನವಿಲು ಬಣ್ಣದ ರೇಶಿಮೆ ಸೀರೆ, ಗೇಣಗಲದ ಬಾರ್ಡರ್ ಸೀರೆ. ಅವರೆಕಾಳು, ಉಪ್ಪಿಟ್ಟು, ಆಂಬೊಡೆ ಇತ್ಯಾದಿ ವಿವರಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಆ ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೀರೋಯಿನ್ ಮದುವೆಯಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ ಕಾದಂಬರಿ ಸುಖಾಂತ್ಯವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಎಂ,ಕೆ ಇಂದಿರಾ, ತ್ರಿವೇಣಿ ಹೀಗೆ ಗಂಭೀರ ಸಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಓದುವವರು ಆಗಿನ ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಈಗಲೂ ಬಹುಶ: ವಿರಳ, ಆಳವಾದ ಜೀವನಾನುಭವ, ಬರಹದ ಸಾಂದ್ರತೆ ಇವನ್ನೆಲ್ಲಾ ಪಕ್ಕಕ್ಕಿಟ್ಟು ನೋಡಿದರೆ ಅವು ಕೂಡ ಜೀವನದ ಫೋಟೋಗ್ರಾಫಿಕ್ ಝಲಕ್ಗಳೇ. ಗುಲಾಬಿ ಪಕಳೆಗಳು ಉದುರಿದಂತೆ, ಪಾರಿಜಾತದ ಮೊಲ್ಲೆ ಮೊಗ್ಗುಗಳು ಮಧುರ ಸುವಾಸನೆ ಪಸರಿಸಿದಂತೆ ಮೆಲ್ಲನೆ ಆವರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರೀತಿ ಪ್ರೇಮದ ಪ್ರಸಂಗಗಳು, ದಾಂಪತ್ಯದ ಬಗೆಗಿನ ರಮ್ಯ ಕಲ್ಪನೆಗಳು ಹೀಗೆ ಝಲ್ಲನೆ ಪುಳಕಗೊಳಿಸುತ್ತ ಹಗಲುಗನಸಿನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೈಮರೆಸಿ ಬಿಡುವ ಶಕ್ತಿ ಆ ಕಾದಂಬರಿಗಳಿದ್ದವು,

ಹಾಗಿದ್ದರೂ ಅವು ಒಂದು ರೀತಿಯ ಲೈಟ್ ರೀಡಿಂಗ್, ಜೀವನದ ಸಂಕೀರ್ಣ ಮಜಲುಗಳಾಗಲಿ, ಅನಿಶ್ಚಿತತೆ, ದ್ವಂದ್ವಗಳ ಚಿತ್ರಣಗಳಾಗಲಿ, ಎದೆ ನಡುಗಿಸುವ ದುರಂತಗಳ, ಜೀವನ ದರ್ಶನಗಳ ಗಾಢ, ದಟ್ಟ ಅನುಭವಗಳಾಗಲಿ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ.

ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ಹೊಡೆತದಿಂದಾಗಿ ಮುಂದಿನ ಜನರೇಶನ್ನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಕಥೆ, ಕಾದಂಬರಿಗಳಿಗೆ ಓದುಗರ ಸಂಖ್ಯೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಆಗಬಹುದು. ( ಹಾಗಿದ್ದರೂ ಬ್ಲಾಗ್, e-journal ಗಳು ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಗತಾರ್ಹ) ಯುವಜನತೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಓದುವುದು ರಿಲ್ಯಾಕ್ಸೇಶನ್ ಗೋಸ್ಕರ, ಮಿಲ್ಸ್ & ಬೂನ್ಸ್ ರೊಮ್ಯನ್ಸ್ನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ಅಗಾಥ ಕ್ರಿಸ್ಟಿ, ಸಿಡ್ನಿ ಶೆಲ್ಡನ್ ಹೀಗೆಲ್ಲ, ಇನ್ನು ಎಳೆಯ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಎನಿಡ್ ಬ್ಲೈಡನ್, ನ್ಯಾನ್ಸಿಡ್ರೂ, ಹ್ಯಾರಿಪಾಟರ್ ಹೀಗೆ ಅವರ ಪ್ರಪಂಚ.

ಟಿವಿ, ಕಂಪ್ಯೂರ್, ವೀಡಿಯೋ ಗೇಮ್ ಎಲ್ಲ ಇದ್ದರೂ ಓದಿನ ಆನಂದವೇ ಬೇರೆ. ಅದು ನಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಲಯ ನಮ್ಮ ಆಲೋಚನೆಗಳು, ಭಾವ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ನಾವೇ ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ದೈನಂದಿನ ಒತ್ತಡ, ಸಂಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ಕೊಂಚಕಾಲ ಮರೆಯಲೂ ಓದು ಸಹಕಾರಿ. ಜಯಪ್ರಿಯ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರಕಾರಗಳು ಬೆಳೆದು ಬರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಒಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ ಯಂಡಮೂರಿಯವರ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಓದುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೆಯೇ ಯುವ ಸಮುದಾಯ ಚೇತನ್ ಭಗತ್ರನ್ನು, ತಪ್ಪಿದರೆ ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರ ತೇಜಸ್ವಿಯವರನ್ನು ಓದುತ್ತಿರುತ್ತದೆ.(ವಿಕ್ರಮ್ ಸೇಠ್, ಅರವಿಂದ ಅಡಿಗ, ಝಂಪಾಲಹಿರಿ ಇವರ ಹೆಸರುಗಳು ಕ್ಷಿಜ್ ನಲ್ಲಿನ ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇನ್ನು ಯುವತಿಯರಿಗೋಸ್ಕರವೇ ಬರೆಯಲ್ಪಡುವ chic literature ಬರೆಯುವ ಕವಿತಾದಾಸ್ವಾನಿ, ಸ್ವಾತಿಕೌಶಲ್ ಹೀಗಿರುವ ಬರಹಗಾರ್ತಿಯರು ಬೇರೆ.

ತಾಜ್, ಒಬೆರಾಯ್ ನಂತಹ ಹೋಟೆಲ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಲಂಚ್ ಮಾಡುವ, ಪ್ಲೇನ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್ , ಸ್ವಿಜರ್ಲೆಂಡ್ ಗಳಿಗೆ  ಹೋಗುವ ಇವರ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿನ ಹೀರೋಯಿನ್ ಕೂಡ ನಮ್ಮಂತೆ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾಳೆ (ಪ್ರೀತಿ, ಪ್ರೇಮ, ಅಂತ:ಕರಣ, ದು:ಖ ಇತ್ಯಾದಿ) ಎನ್ನುವುದೇ ಆಶ್ಚರ್ಯ ಈ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಓದುತ್ತಾ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಯುವತಿ ಕೆಲ ಕ್ಷಣಗಳಾದರೂ ನಲ್ಲಿಯ ಬಳಿ ಕ್ಯೂ ನಿಂತು ನೀರು ತುಂಬಬೇಕಾದ, ನೆಲ ಒರಸಬೇಕಾದ, ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಒದ್ದಾಡಿಕೊಂಡು ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕಾದ, ಬಾಸ್ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಬೈಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಅನಿವಾರ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಮರೆಯುತ್ತಾಳೆ.

ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಇದನ್ನೇ ನಮ್ಮ ಸೀರಿಯಲ್ಗಳೂ ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಮನೆಯಲ್ಲಿರುವಾಗ ಕೂಡ ಬಾರ್ಡರ್ ಸೀರೆ, ಬ್ರೊಕೇಡ್ ಟಿಶ್ಯೂ ಡ್ರೆಸ್ಗಳನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಂಡಿರುವ ಆ ಮಹಿಳಾ ಮಣಿಗಳು ಕುಕ್ಕರ್ ಸೀದು ಹೋಯಿತೆಂದೋ, ತೊಗರಿಬೇಳೆಗೆ ಬೆಲೆ ಜಾಸ್ತಿಯಾಯಿತೆಂದೋ ವರಿ ಮಾಡುವುದನ್ನು ನಾನು ನೋಡಿಲ್ಲ. (ಯಾರದೋ ಗಂಡನನ್ನು ಬಲೆಗೆ ಬೀಳಿಸುವ, ಇನ್ಯಾವಳದೋ ಪರ್ಸನಲ್ ಲೈಫಿನ ಬಗ್ಗೆ ಕುತೂಹಲ ಹೀಗೆಲ್ಲ ಅವರ ಜಗತ್ತು) ಹಾಗಿದ್ದರೂ ನನ್ನನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿದಂತೆ ವಿರಾಮವಿದ್ದಾಗಲೆಲ್ಲಾ ಹೆಂಗಳೆಯರು ಅವುಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಮೌಲ್ಯಗಳಾದ ತಾಳ್ಮೆ, ಸಹನೆ, ಸ್ತ್ರೀತನ (ಹಾಗಂದರೇನು?) ಇತ್ಯಾದಿ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿವಾದಿಸುತ್ತಲೇ ಅಳುಮುಂಜಿತನವನ್ನು ಒಳ್ಳೆಯತನವೆಂದೂ, ವಾಚಾಮಗೋಚರವಾಗಿ ತನ್ನನ್ನು ಬಯ್ಯುತ್ತಿದ್ದರೂ ಮೌನವಾಗಿ ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು (ಕಣ್ಣಿನಿಂದ ಎರಡೇ ಎರಡು ಒಂದು ಹನಿ ನೀರು, ನಿಶ್ಚಬ್ದದೊಂದಿಗೆ) ಗುಣವಂತೆಯ ಲಕ್ಷಣವೆಂದೂ ಇವು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತವೆ.

ಬದುಕು ಸೀರಿಯಲ್ಲುಗಳಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಭ್ರಾಮಕ ಜಗತ್ತು ಅಲ್ಲ, ಟಾಲ್ಸ್ಟಾಯ್ನ ಅನ್ನ ಕರೆನಿನಾದಂತೆ ಸಂಕೀರ್ಣ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಂಬಂಧಗಳ ವ್ಯೂಹವೂ ಅಲ್ಲ. ಕಾಮನ್ಸೆನ್ಸ್ (ಅದು ಈಗೀಗ ಬಹಳ ಅನ್ಕಾಮನ್) ಹಾಗೂ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯಂತೆ ನಡೆದರೆ ಬದುಕು ಇಬ್ಬನಿಯ ಹನಿಯಂತೆ ಕರಗಿಹೋಗಲಾರದು ಹಾಗೂ ನಾವೂ ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತನ್ನು ಮೂಡಿಸಬಹುದೇನೋ,

ಜಯಶ್ರೀ.ಬಿ. ಕದ್ರಿ

ಈಸಬೇಕು, ಇದ್ದು ಜೈಸಬೇಕು

‘ಯಾಕೋ ಬೇಜಾರು’ ಹೀಗೆ ಅಂದುಕೊಳ್ಳದವರಿಲ್ಲ. ಇನ್ನು ಕೆಲವರಿಗೆ ಬೇಜಾರಾದಾಗೆಲ್ಲ ಯಾರೋ ಒಬ್ಬರು ಅವರನ್ನು ಸಂತೈಸುತ್ತ ಬೆಚ್ಚನೆಯ ಆಪ್ತ ಭಾವದಿಂದ ಆರೈಕೆ ಮಾಡುತ್ತಲೇ ಇರಬೇಕು. ಇಲ್ಲಿನ ವಾಸ್ತವವೆಂದರೆ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ನಮ್ಮ ಕನಸು ಕನವರಿಕೆಗಳನ್ನು, ನೋವು ನಿರಾಸೆಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು, ಶರತ್ತು ರಹಿತ ಪ್ರೀತಿ ಸುರಿಯಲು ನಮ್ಮದಾದ ಜೀವ ಲಭಿಸಲೇ ಬೇಕೆಂದಿಲ್ಲ. ಹಾಗೆ ನೋಡುವುದಿದ್ದರೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸಂಬಂಧಕ್ಕೂ (ಸ್ನೇಹವನ್ನು ಸೇರಿಸಿ) ಅದರದೇ ಆದ ಡಿಮ್ಯಾಂಡ್ಗಳಿವೆ. ಇಷ್ಟಕ್ಕೂ ಬದುಕೆಂದರೆ ಒಂದಷ್ಟು ಮುಗುಳ್ನಗೆ, ಪ್ರೀತಿಯ ಮಾತುಗಳು, ಕೊರಗಿನ ಕನವರಿಕೆಗಳು, ಝಲ್ಲನೆ ಪುಟಿದೇಳುವ ಉತ್ಸಾಹ ನಿರಾಸೆ ಕಾಮನೆ ಆವೇಶ ಆಕ್ರೋಶಗಳ ಸಂತೆ. ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ದಿನ ಮಣ್ಣಲ್ಲಿ ಮಣ್ಣಾಗುವ ಜೀವಕ್ಕೆ ಎಷ್ಟೊಂದು ಯಾತನೆ, ನೋವುಗಳು ? ಹಾಗೆಂದು ಬದುಕಿನಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡುವಂತಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ನೋವಿಗೆ ನಾವೇ ಆಯಿಟ್ ಮೆಂಟ್ ಹಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ, ಗಟ್ಟಿಯಾಗುತ್ತ ದೃಢವಾಗಿ ಮುನ್ನಡೆದಲ್ಲಿ ನಾವೂ ಕೆಲವು ಜೀವಗಳಿಗೆ ಸಾಂತ್ವನ ಕೊಡಬಹುದೇನೋ.

ಹೀಗಾಗಿಯೇ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಪಾಸಿಟಿವ್ ಆಗಿಯೇ ಯೋಚಿಸಬೇಕಾದ, ನಮ್ಮ ಚಿಂತನ ಕ್ರಮವನ್ನು, ಸೆಲ್ಫ್ಟಾಕ್ ಕೂಡ ಭಾವುಕತೆಯಂಚಿಗೆ ವಿರಮಿಸದಿರಬೇಕಾದ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ನಮಗಿದೆ. ತನ್ನ ಪುಸ್ತಕ ದ ಪವರ್ ಆಫ್ ಪಾಸಿಟಿವ್ ಥಿಂಕಿಂಗ್ ನಲ್ಲಿ ನಾರ್ಮನ್ ವಿನ್ಸೆಂಟ್ ಪೀಲೆ ಧನಾತ್ಮಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಕಣ್ಣಿಲ್ಲದಾಕೆಯೊಬ್ಬಳಿಗೆ ಅಡಿಗೆ ಮಾಡುವುದು ಸಂಭ್ರಮದ ಕೆಲಸವಂತೆ. ಅಡಿಗೆಯ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪರಿಮಳ, ರುಚಿಗಳನ್ನು ಆಕೆ ಆಸ್ವಾದಿಸುತ್ತಾಳಂತೆ. ನಾವೆಷ್ಟು ಭಾಗ್ಯವಂತರು! ಸೋಪಿನ ಗುಳ್ಳೆಗಳಲ್ಲಿನ ಕಾಮನಬಿಲ್ಲಿನಿಂದ ಹಿಡಿದು ಆಗಸದ ತಾರೆಗಳವರೆಗೆ, ಕಡಲಿನ ನೀಲಿಯವರೆಗೆ ನಮ್ಮ ಕಲ್ಪನೆಯ ಚಿತ್ತಾರ ಬಿಡಿಸಬಹುದು. ಬೀದಿ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಕುಳಲ್ಲಿ ಕೂಸನ್ನೆತ್ತಿಕೆಂಡ ಹದಿಹರೆಯದ ಹುಡುಗಿ, ಚಿಂದಿ ಆಯುವ ಮುದುಕಿಯನ್ನು ನೋಡುವಾಗ ನಮಗಿರುವ ಬೆಚ್ಚನೆಯ ಸೂರು, ನಮ್ಮದಾದ ಕುಟುಂಬ ವರ್ಗದ ನೆಮ್ಮದಿ ಮನ ಮುಟ್ಟದಿರದು. ಇಷ್ಟಾಗಿಯೂ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವರಿಗೂ ಯಾವುದೋ ಕಸಿವಿಸಿ, ಅತೃಪ್ತಿ, ಆತಂಕ, ಅತಿಯಾದ ಚಿಂತೆ.ನೆಗೆಟಿವ್ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳೇ ಹಾಮರ್ೋನ್ ಏರುಪೇರು, ರಕ್ತದೊತ್ತಡ, ಡಯಾಬಿಟೀಸ್, ಬೊಜ್ಜಿನಂತಹ ಕಾಯಿಲೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವೆನ್ನುವುದು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಪ್ರೂವ್ ಆಗಿರುವ ಸತ್ಯ. ಹಾಗೆಂದು ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು, ಅವುಗಳ ವಾಸ್ತವಿಕವಾದ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಸಾರಾ ಸಗಟಾಗಿ ತಳ್ಳಿ ಹಾಕುವಂತಿಲ್ಲ. ಹಾಗಿದ್ದರೂ ಧನಾತ್ಮಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ನಮ್ಮ ಯಾತನೆ, ನೋವಿನ ತೀವ್ರತೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ ಅದರಿಂದ ಬೇಗ ಹೊರಬರಬಹುದು, ಅದು ಅನಿವಾರ್ಯ ಕೂಡ.

ಜೀವನದ ವಾಸ್ತವವೇನೆಂದರೆ ಈ ರೀತಿಯ ತತ್ವ ಚಿಂತನೆ ಕೇಳಲು ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತದೆಯಾಗಲಿ, ನಿಜ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕಷ್ಟ. ಪಿಯು ರಿಸಲ್ಟ್ ಎನ್ನುವುದು ಜೀವನ್ಮರಣ ಹೋರಾಟವಾಗಿರುವಾಗ, ಪ್ರಿಯತಮ/ಪ್ರಿಯತಮೆಯ ಒಪ್ಪಿಗೆಯಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಜೀವನ ಬರಡು ಎನ್ನುವ ಅಪಕ್ವ ಮನಸ್ಥಿತಿಯಿರುವಾಗ, ಯಾರೋ ಬೈದರೊಂದೋ, ಅವಮಾನಿಸಿದರೆಂದೋ ಬಿಕ್ಕಿ ಬಿಕ್ಕಿ ನೊಂದುಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಹತ್ತು ನಿಮಿಷ ಸಾವಧಾನವಾಗಿ ಯೋಚಿಸಿದಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸು ತಹಬಂದಿಗೆ ಬಂದೀತು. ಎಂತಹದೇ ಸಮಸ್ಯೆಯಾದರೂ ಎರಡುವಾರ ಅವಡುಗಚ್ಚಿ ಸಹಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಅದೇ ಸರಿ ಹೋಗುತ್ತದಂತೆ.

ಮನಸೆಂಬ ತಿಳಿಗೊಳದಲ್ಲಿ ಅಲೆಗಳನ್ನೆಬ್ಬಿಸುವ, ರಾಡಿಯೆಬ್ಬಿಸುವ ಘಟನೆಗಳು ನಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನಡೆದೇ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಹಾಗಿದ್ದರೂ ಕೆಲವು ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಹೆಚ್ಚಿನವುಗಳು ತೀರಾ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವೇನಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ, ಮುಂದಾಲೋಚನೆಯ ಕೊರತೆ, ‘ಚಲ್ತಾ ಹೈ’ ಎನ್ನುವ ಮನೋಭಾವವೇ ನಮ್ಮ ನೋವುಗಳಿಗೆ ಕಾರಣ. ತನ್ನ ಪುಸ್ತಕ ಫಸ್ಟ್ ಥಿಂಗ್ಸ್ ಫಸ್ಟ್ ನಲ್ಲಿ ಸ್ಟೀಫನ್ ಕೋವೆ ನಾಲ್ಕು ವಲಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಮುಖವೆಂದು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವು ಸಾಮಾಜಿಕ, ಮಾನಸಿಕ, ದೈಹಿಕ ಹಾಗೂ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ವಲಯಗಳು. ಈ ನಾಲ್ಕೂ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಲಯದಲ್ಲಿನ ಅಸಮತೋಲನವನ್ನು ಇನ್ನೊಂದು ವಲಯದ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ಸರಿಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಖಿನ್ನತೆಯಿಂದ ಹೊರಬರುವುದು, ಸ್ಪೋಟ್ಸರ್್, ಯೋಗ, ಜಿಮ್ನಿಂದ ಉತ್ಸಾಹ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಹೀಗೆ.

ಕುತೂಹಲದಿಂದಲೂ, ಮನಮಿಡಿವ ಅಂತ:ಕರಣದಿಂದಲೂ ನಾನು ‘ಉದಯವಾಣಿ ‘ಯ ಒಂದು ತಿಂಗಳಿನ ಸಾವು ನೋವು ಕಾಲಂ ನೋಡಿದೆ. ನಾಲ್ಕು ದಿನದ ಈ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಸಾಯಲು, ಕೊಲೆ ಸುಲಿಗೆ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಎಷ್ಟೊಂದು ಕಾರಣಗಳೆಂದು ಆಶ್ವರ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಬದುಕಿನ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆ, ನರಕ ಸದೃಶ ದೈನ್ಯ, ವಿವಶತೆಗಳು ಮನುಷ್ಯರನ್ನೆಷ್ಟು ಕುಗ್ಗಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದೂ ಅರಿವಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ನಮಗೆ ಕ್ಷುಲ್ಲಕವಾಗಿ ಕಾಣುವ ವಿಷಯಗಳೇ ಉಳಿದವರಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಬೃಹದಾಕಾರವಾಗಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತದಲ್ಲವೆಂಬ ಅಚ್ಚರಿ ಕೂಡ. ಮದುವೆಗೆ ಒಲ್ಲೆನೆಂಬ ಯುವತಿಗೆ ಆಸಿಡ್ ಕುಡಿಸುವ ಭೂಪರು, ಹೆಂಡತಿಯನ್ನು ಕೊಚ್ಚಿ ತಂದೂರಿ ಒಲೆಯಲ್ಲಿ ಬೇಯಿಸುವವರು, ಟೀಚರ್ ಬೈದರೆ ಅವರಿಗೇ ಹಲ್ಲೆ ನಡೆಸುವವರು, ಟಿವಿ ರಿಮೋಟ್ ಕೊಡಲಿಲ್ಲವೆಂದೋ, ಹೊಸ ಮಾದರಿ ಬೈಕ್, ಮೊಬೈಲ್ ಕೊಡಿಸಲಿಲ್ಲವೆಂದೋ ಅಪಾಯ ತಂದುಕೊಳ್ಳುವವರು… ಹೀಗೆ ಮನಸ್ಸಿನ ವಿಕಾರಗಳು, ತುಮುಲಗಳು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ತೀರಾ ಅಸಮಂಜಸ.

ನಮ್ಮ ಹೆಚ್ಚಿನ ದುರಂತಗಳಿಗೆ ಕಾರಣ ನಮ್ಮಲ್ಲಿರುವ ಸೌಭಾಗ್ಯಗಳನ್ನು ನಾವು ಲೆಕ್ಕಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದಿರುವುದು. ಕೈಕಾಲು, ಕಣ್ಣು, ಆರೋಗ್ಯ ಎಲ್ಲವೂ ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿರುವಾಗ ನಮಗದರ ಬೆಲೆಯ ಅರಿವಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಹೈಟು, ವೈಟು, ಬಣ್ಣ, ಸೌಂದರ್ಯ , ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಅವರಿವರ ಜತೆ ಕಂಪೇರ್ ಮಾಡಿ ಮುಖ ಸಣ್ಣದಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೇ ನಮ್ಮ ಪ್ರಮುಖ ಹಾಬಿ. ಅನಾಥಾಶ್ರಮದಲ್ಲಿರುವ ಎಳೆಯ ಕಂದಮ್ಮಗಳನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ, ಪರಿತ್ಯಕ್ತರು, ರೋಗಿಗಳು, ಅಬಲಾಶ್ರಮಗಳಲ್ಲಿರುವವರು, ಒಂದು ಕೊಡ ನೀರಿಗೆ ಮೈಲಿಗಟ್ಟಲೆ ನಡೆಯುವವರು, ಗೊಂಡಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಆದಿವಾಸಿಗಳು, ತಪ್ಪು ಮಾಡಿಯೋ ಮಾಡದೆಯೋ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರುವವರು, ಸಾಲಸೋಲ ಮಾಡಿ ಎಲ್ಲವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡವರು, ಹಗರಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಪಮಾನ ಎದುರಿಸುವವರು ಇವರನ್ನೆಲ್ಲ ನೋಡಿದರೆ ನಮ್ಮ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ತೃಣ ಸಮಾನ. (ತಮಾಷೆಯಾದರೂ ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ರಾಜಕಾರಣಗಳನ್ನು ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಮೆಚ್ಚಬೇಕು. ದಿನಬೆಳಗಾದರೆ ಅವರ ಮೇಲಿನ ಆಪಾದನೆಗಳು ಅವರನ್ನೇನೂ ಕುಗ್ಗಿಸುವುದಿಲ್ಲ)

ಬದುಕೆನ್ನುವುದು ದೇವರು ನಮಗಿತ್ತ ವರ. ಕಷ್ಟವೋ ನಷ್ಟವೋ ಅದರಲ್ಲಿ ‘ ಈಸಬೇಕು ಇದ್ದು ಜೈಸಬೇಕು’. ನೆಗೆಟಿವ್ ಆಗಿ ಆಲೋಚಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹಗಲುಗನಸಾದರೂ ಸರಿಯೆ ಕನಸಿನ ಸರಮಾಲೆ ಹೆಣೆಯುವುದೊಳ್ಳೆಯದು. ಯಾಕೆಂದರೆ ಬೆಳಕಿರದ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯಬಹುದು; ಆದರೆ ಕನಸಿರದ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲಾರೆವು.

ಜಯಶ್ರೀ ಬಿ.ಕದ್ರಿ

ಕಲೆ-ಸಂಸ್ಕೃತಿ-ಸಾಹಿತ್ಯ

‘ಬಾಗಿಲೊಳು ಕೈ ಮುಗಿದು ಒಳಗೆ ಬಾ ಯಾತ್ರಿಕನೆ ಶಿಲೆಯಲ್ಲವೀ ಗುಡಿಯು ಕಲೆಯ ಬಲೆಯು’ ಹೀಗೆ ಸಾಗುತ್ತದೆ ಕವಿತೆಯೊಂದರ ಸೊಲ್ಲು. ಹೌದು. ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಅರಳಿಸುವ, ಮೇರು ಸದೃಶ ಕನಸುಗಳನ್ನು ಕ್ಷಣ ಕಾಲವಾದರೂ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರೇರೇಪಣೆ ಕೊಡುವ ಶಕ್ತಿ ಇದೆ. ಹಾಗಿದ್ದರೂ ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನ ಶಿಸ್ತಾಗಿ ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸುವವರೇ ಜಾಸ್ತಿ. ಕಾಲೇಜುಗಳ ಕಲಾ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಎಪ್ಪತ್ತು ಶೇಕಡಾದಷ್ಟು ಹುಡುಗಿಯರೇ ಇರುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ದಶಕದ ಹಿಂದೆ ಅದು ಕೇವಲ ಮದುವೆಯಾಗಲು ಒಂದು ಕ್ವಾಲಿಫಿಕೇಶನ್ ಆಗಿತ್ತು. ಈಗ ಹಾಗಲ್ಲ. ವಿಷುವಲ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ ನಂತಹ ಸಬ್ಜೆಕ್ಟ್ಗಳಲ್ಲಿ ಕಲೆಯಿಂದಲೂ ಬದುಕು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು (ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಜ್ಞಾನ, ಮಾಕರ್ೆಟಿಂಗ್ ಅರಿವು ಇದ್ದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ). ಹಾಗಿದ್ದರೂ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗ ಈ ವಿಚಾರವನ್ನು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ ಯಾಕೆಂದರೆ ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನೇ ನೆಚ್ಚಿ ಬದುಕು ಸಾಗಿಸಲು ಮೊಗೆದಷ್ಟು ಚಿಮ್ಮುವ ಒರಿಜಿನಲ್ ಪ್ರತಿಭೆ, ಹೊಸ ಐಡಿಯಾಗಳು, ಚಾಕಚಕ್ಯತೆ, ವ್ಯವಹಾರ ಚತುರತೆ ಬೇಕು. ಹೀಗಾಗಿಯೇ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಕಲಿಯುವ ಮಗಳನ್ನು ಐಐಟಿ ಕೋಚಿಂಗ್ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಫಿಸಿಕ್ಸ್ ಕಲಿಯಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತೇವೆ. ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಹಾಡು ಕೋಗಿಲೆಯಾಗಿದ್ದವರು ಸಂಘ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಕಲೆಯನ್ನೇ ಜೀವನವಾಗಿಸಿಕೊಂಡವರು, ಬರಹವನ್ನೇ ವ್ಯತ್ತಿಯನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಂಡವರನ್ನು ಕಂಡಾಗ ನಮ್ಮ ಜೀವ ವಿಲವಿಲ ಮಿಡುಕುವುದು ಸುಳ್ಳಲ್ಲ. ಹಾಗೆಂದು ಈ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕಲೆಯ ಚೈತನ್ಯವನ್ನು, ಸಾಹಿತ್ಯದ ಒಲವನ್ನು ಜೀವಂತವಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕಷ್ಟ ಸಾಧ್ಯ. ಕಲೆ, ಕಲಾತ್ಮಕತೆ ಟಿಸಿಲೊಡೆಯುವ ಹಲವು ಬಗೆಯನ್ನು ಅದರ ಆಳ ವಿಸ್ತಾರವನ್ನು, ಬೀಸುಗಾಳಿಯ ತುಯ್ತದಲ್ಲೂ, ಬಡತನದ ಬೇಗೆಯಲ್ಲೂ ಕಲೆ ಚಿಗುರೊಡೆವ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಪುಟ್ಟ ಪ್ರಯತ್ನ ಇದು.

ರಂಗದ ಮೇಲೆ ನವರಸ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಸುವ, ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಭಾವಲಹರಿಗಳಲ್ಲಿ ತೇಲಿಸಿ ಥೆರಪಿಯಂತೆ ಗುಣಪಡಿಸುವ ನಾಟಕ, ಯಕ್ಷಗಾನ, ಕಥಕಳಿ ಕಲಾವಿದರು ಕೊನೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಭದ್ರತೆ ಇಲ್ಲದೆ ನರಳುವುದನ್ನು ನೋಡುವಾಗ, ಚೆಂಡೆ, ಡೋಲು, ಕಹಳೆ, ತಮಟೆ, ಜನಪದ ನೃತ್ಯಗಳು ಇವೆಲ್ಲ ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವ ಕೂಗು ಕೇಳಿ ಬರುವಾಗ ಕಲೆ, ಕಲೆಯ ಅಸ್ಮಿತೆ, ಕಲಾವಂತಿಕೆಗಳ ನಿರ್ವಚನ ಏನೆಂದು ಯೋಚನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಯಾವುದೇ ಕಲೆ ಸಮಾಜದ ಭಾಗವೇ ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ಕಳೆದು ಹೋದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಚರಿತ್ರೆಯೊಂದಿಗೆ ಕಲೆ ತಳುಕು ಹಾಕಿಕೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸದೆ ವಿಧಿ ಇಲ್ಲ. ಹಾಗೆ ನೋಡುವುದಿದ್ದರೆ ಇಡೀ ಭಾರತದ ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ರಾಜಾಶ್ರಯವಿಲ್ಲದೆ, ಕಲಾ ಪೋಷಕರ ನೆರವಿಲ್ಲದೆ ಯಾವುದೇ ಕಲೆ ಉಳಿದು ಬೆಳೆದ ದೃಷ್ಟಾಂತ ಇಲ್ಲ. ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆರ್ಟ್ಸ್ ಎನ್ನುವುದು ಶುದ್ಧವಾಗಿಯೇ ಇರಬೇಕು ಎಂದು ಬದಲಾವಣೆಗೆ, ಆಧುನಿಕ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸದೇ ಹೋದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಕಲೆ ವಿನಾಶವಾಗುವುದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಸಂಶಯವೂ ಇಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿಯೇ ಫ್ಯೂಷನ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ ನ್ನು ಎಲ್ಲೆಡೆ ನೋಡುತ್ತೇವೆ.
ಕಲೆಯೆಂದರೆ ದೈನಂದಿನ ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಹೊರತಾದದ್ದು ಎನ್ನುವ ಭಾವನೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಇದ್ದೇ ಇದೆ. ಉದಾ: ಚಿತ್ರಕಲೆ, ಪೈಂಟಿಂಗ್, ಶಿಲ್ಪಗಳು. ಹೀಗಾಗಿಯೇ ತಾಳ್ಮೆಯಿಂದ ಮಿಡಿ ಉಪ್ಪಿನ ಕಾಯಿ, ಹಪ್ಪಳ ತಯಾರಿಸಿ ಮನೆ ಮಂದಿಗೆಲ್ಲ ಹಂಚುವ ಗೃಹಿಣಿಯರು, ಅಂದವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಿಕೊಂಡು ಓಡಾಡುವ ಎಳೆಯ ಲಲನೆಯರು, ಇವರ ಕಲಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು, ‘ಗ್ರೂಮಿಂಗ್’ನ್ನು ನಾವು ಗಮನಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಇನ್ನು ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಬೆಲೆ ಕಟ್ಟಲಾಗದ್ದು ಹೌದಾದರೂ ಕೊಂಡು ಓದುವ ವರ್ಗ ಇಲ್ಲವಾದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಸಾಹಿತಿಗಳು, ಕಲಾವಿದರು ತಮ್ಮ ಅಭಿಮಾನವನ್ನು ಬದಿಗಿಟ್ಟು ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಪರದಾಡುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ. ಒಟ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಮಾತಿನ ಕಲೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ಮೌನ ಮರ್ಮರದವರೆಗೆ ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ನಮ್ಮ ಉಸಿರನ್ನಾಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಪೋಷಿಸುವ ಸಹೃದತೆಯಾದರೂ ನಮಗಿರಬೇಕಾದುದು ಸಮಾಜದ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಅತ್ಯಗತ್ಯ.

ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಾದ ನಮಗೆ ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯದ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಪರಿಭಾಷೆ, ಮಾನದಂಡಗಳು ಗೊತ್ತಿರುವುದು ಅಷ್ಟಕಷ್ಟೆ. ಹಾಗಿದ್ದರೂ ಮಳೆ ನಿಂತರೂ ಮಳೆ ಹನಿ ನಿಲ್ಲದಂತೆ ಒಂದು ಉತ್ತಮ ಹಾಡಿನ ಗುಂಗು, ಒಂದು ಅದ್ಭುತ ಡೈಲಾಗ್ನ ರೋಮಾಂಚನ, ಒಂದು ಸ್ಫೂರ್ತಿಯುತ ಭಾಷಣದ ಸಾಲು, ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅನುರಣಿಸುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಇನ್ನು ಕಲೆಯೆನ್ನುವುದು ಲಕ್ಸುರಿಯ, ವೈಭೋಗದ ದ್ಯೋತಕವೆನ್ನುವ ವಾದ ಸರಿಯೇ ಆದರೂ (ಉದಾ: ಬೇಲೂರು ಹಳೆಬೀಡಿನ ಶಿಲ್ಪ ವೈಭವ, ದೇವಾಲಯಗಳ ಕೆತ್ತನೆಗಳು, ಅರಮನೆಗಳ ವೈಭವ ಇತ್ಯಾದಿ). ಬದುಕನ್ನು ಸಹನೀಯವಾಗಿಸಲು, ಭೌಮದೆತ್ತರದಾಗಸದಲ್ಲಿ ಮನೋ ವಿಹಾರಿಯಾಗಲು ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸಿಂಚನ ಬೇಕು. ಇಲ್ಲವಾದಲ್ಲಿ ಈ ಬದುಕು ನಮ್ಮನ್ನು ಕಂಗೆಡಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವಿಲ್ಲ. ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ನೋಡುವುದಿದ್ದರೆ ಜನಪದ ಕಲಾವಿದರು, ಧಾಮರ್ಿಕ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿದರೆ ಕಲಾವಿದರಿರುವುದು ಭರತ ನಾಟ್ಯ, ನೃತ್ಯ, ಯಕ್ಷಗಾನ, ಚಿತ್ರಕಲೆ, ಸಂಗೀತಗಳಲ್ಲಿ. ಇದಲ್ಲದೆ ಮಾಸ್ ಮೀಡಿಯಾ (ಟಿವಿ ಸೀರಿಯಲ್, ಫಿಲ್ಮ್ಗಳು, ಹೀಗೆ). ಪಟಪಟ ಮಾತನಾಡುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ, ಕಮರ್ಶಿಯಲ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ ಹೀಗೆ ಹವ್ಯಾಸವನ್ನೇ ವೃತ್ತಿಯನ್ನಾಗಿಸುವುದೊಂದು ಭಾಗ್ಯ ಹಾಗೂ ಛಾಲೆಂಜ್.

‘ಕಲೆ’ ಎನ್ನುವುದು ನಮ್ಮ ಬೊಗಸೆಗೆ ಎಷ್ಟು ದಕ್ಕುತ್ತದೆಯೋ ಅಷ್ಟು. ಕಲೆಯನ್ನು ಆಸ್ವಾದಿಸಲು ಆ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಜ್ಞಾನವಾದರೂ ಇರಬೇಕಾದುದು ಅವಶ್ಯ. ಇಲ್ಲವಾದಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಗಲಾಟೆಯಂತೆಯೂ, ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ತಮಾಷೆಯಂತೆಯೂ ಕಾಣಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇನ್ನು ನೃತ್ಯವಿರಲಿ, ಸಂಗೀತವಿರಲಿ ಅದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾವೀಣ್ಯತೆ ಪಡೆಯಲು ಖ್ಯಾತಿ ಗಳಿಸಲು ಹತ್ತಾರು ವರ್ಷಗಳೇ ಬೇಕು ಹಾಗೂ ಅದನ್ನು ಕೆರೀರ್ ಆಗಿಸಲು ಸೂಕ್ತ ಕಾಂಟಾಕ್ಟ್ಗಳು, ಆರ್ಥಿಕ ಸುಭದ್ರತೆ ಬೇಕು. ಕಲೆ ನಿರೀಕ್ಷಿಸುವ ಕಠಿಣ ತರಬೇತಿ, ಪರಿಶ್ರಮವನ್ನು ಬೇಡುವ ಕಾರಣ, ಶಾಲಾ ಕಾಲೇಜುಗಳ ಪಠ್ಯಕ್ಕೆ ಹೊರತಾಗಿ ಸಮಯವನ್ನು ಅಪೇಕ್ಷಿಸುವ ಕಾರಣ, ತಂದೆ ತಾಯಿಯರು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳ ಭವಿಷ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಯೋಚಿಸಲೇಬೇಕಾಗಿದೆ. ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಸಮಸ್ಯೆ ಇನ್ನೂ ಸಂಕೀರ್ಣವಾದುದು. ಓದು, ಹವ್ಯಾಸ, ಗುರಿ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಸಮತೋಲನದಿಂದ ನಿಭಾಯಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವ ಜಾಣ್ಮೆ ಇಲ್ಲವೆಂದಾದಲ್ಲಿ ಆ ಮುಗ್ಧ ಹುಡುಗಿಯರು ಅನೇಕ ಸಣ್ಣ ಮಾತುಗಳಿಂದಲೂ, ಮುಜುಗರದ, ಅವಮಾನದ ಅನುಭವಗಳಿಂದಲೂ ಕಣ್ಣೀರಾಗಬೇಕಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ. ನಮ್ಮ ಸಮಾಜ ಹೆಣ್ನನ್ನು ನೋಡುವ ದೃಷ್ಟಿ ಎಷ್ಟು ಕೆಟ್ಟದಾಗಿದೆ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಬರುವ, ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜ ತಲೆತಗ್ಗಿಸುವ ಘಟನೆಗಳು ಸಾಕ್ಷಿ. ಮಹಿಳಾ ಕಲಾವಿದೆಯರ ಪಾಡನ್ನು ಸಚಿವೆ, ಕಲಾವಿದೆ ಉಮಾಶ್ರೀ ತಮ್ಮ ‘ಬೆಂಕಿ ಬೆಡಗು’ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಕಲೆಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೂ ಅವಿನಾಭಾವ ನಂಟಿದೆ. ಕಲೆ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿದಂತೆಯೇ ಸಾಹಿತ್ಯವಿಲ್ಲದೆ, ಶಬ್ಧಗಳ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕುಸುರಿಯ ಗಾರುಡಿಗತೆ ಇಲ್ಲದೆ ಕಲೆಗೆ ಮನಮುಟ್ಟುವ ಶಕ್ತಿ ದಕ್ಕುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗೆ ನೋಡುವುದಿದ್ದರೆ ಬರೆಯುವುದೊಂದು ಕಲೆ, ಬೈದು ಭಂಗಿಸದೆ ಮಾತನಾಡುವುದೊಂದು ಕಲೆ, ಅಂತ:ಕರಣದ ಸೆಲೆ. ಸಾಹಿತ್ಯವೂ ಕಲೆಯಂತೆಯೇ ಸಮಾಜದ ಕೈಗನ್ನಡಿ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಜೀವನದ ಸೌಂದರ್ಯ ಹಾಗೂ ವಿಕಾರಗಳನ್ನು ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕಿಂತ, ಕಲೆಗಿಂತ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಯಾವ ಜ್ಞಾನ ಶಾಖೆಗೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ? ಸಿನೆಮಾದಂತಹ ದೃಶ್ಯ ಮಾಧ್ಯಮಕ್ಕಂತೂ ಒಂದಿಡೀ ತಲೆಮಾರನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸುವ ಶಕ್ತಿ ಇದೆ. ‘ತ್ರೀ ಈಡಿಯಟ್ಸ್’ ನೋಡಿದ ಹಲವು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಬಿಟ್ಟು ಪ್ಯೂರ್ ಸಯನ್ಸ್  ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಅದರ ಎಫೆಕ್ಟಿವ್ನೆಸ್ ಇತ್ತು.

‘ಕಲೆ’ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಉಳಿಸದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅದು ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ನಮ್ಮ ಅಜ್ಜಿಯಂದಿರು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಸೋಬಾನೆ ಪದಗಳು, ಲಾವಣಿಗಳು, ಭಜನೆ ಪದ್ಯಗಳು ಹೀಗೆ. ಜಗತ್ತು ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಗ್ಲೋಬಲ್ ವಿಲೇಜ್ ಆಗುತ್ತಿರುವ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಂಸ್ಸೃತಿಗಳನ್ನು, ತನ್ಮೂಲಕ ಭಾಷೆ, ಕಲೆಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ನವ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಹುನ್ನಾರಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಕೂಡ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ನೈಜೀರಿಯಾದಂತಹ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಚಿನುವಾ ಅಚಿಬೆಯಂತಹ ಬರಹಗಾರರು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯೀಕರಣ ತಂದೊಡ್ಡುವ ಏಕರೂಪಿ ಸಂಸ್ಸೃತಿಯ ಅಪಾಯವನ್ನು ಮನಗಂಡಿದ್ದರು. ಸಂಸ್ಕೃತಿ ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ, ವೈಭವೀಕರಣಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ ಎಂದೆಲ್ಲ ವಾದಗಳೇನೇ ಇದ್ದರೂ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲೇಬೇಕಾದ, ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಯುವ ಜನಾಂಗದಲ್ಲಿ ಅಭಿಮಾನವನ್ನು ಬಿತ್ತಲೇಬೇಕಾದ ಸಂಕ್ರಮಣ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ನಾವಿದ್ದೇವೆ ಹಾಗೂ ಅದು ನಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯ ಕೂಡ.

ಜಯಶ್ರೀ ಬಿ.ಕದ್ರಿ.

ಮುಗಿಲಂಚಿನ ರೇಖೆ

‘ಮನುಜ ಜಾತಿ ತಾನೊಂದೆ ವಲಂ’ ಎಂದು ಪಂಪ ಮಹಾಕವಿ ನೂರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆಯೇ ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ. ಬಸವಣ್ಣನ ವಚನಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಮಾರ್ಟಿನ್ ಲೂಥರ್‌ಕಿಂಗ್, ಅಬ್ರಹಾಂ ಲಿಂಕನ್, ಮಹಾತ್ಮಾಗಾಂಧಿ, ಅಂಬೇಡ್ಕರ್‌ರವರು ಹೀಗೆ ದೀನದಲಿತರು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ತುಳಿತಕ್ಕೊಳಗಾದವರ ಬಗ್ಗೆ ಕಾಳಜಿ ಚರಿತ್ರೆಯ ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿದೆ. ಹಾಗಿದ್ದರೂ ನಿಜವಾಗಿ ಮನುಷ್ಯರೆಲ್ಲರೂ ಒಂದೆಯೇ ಎನ್ನುವುದು ತುಂಬ doubtful. ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೆ ಬಿಬಿ‌ಎಂಪಿ ಕಾಪೊರೇಟರ್ ಅವರು ಕಚೇರಿಯೊಂದರ ಫ್ಯೂಸ್‌ನನ್ನು ತಮ್ಮನ್ನು ಒಳಗೆ ಹೋಗಲು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದುದಕ್ಕೆ ಥಳಿಸಿದರಂತೆ. ಅರಸೊತ್ತಿಗೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಆಧುನಿಕ ರಾಜ ಮಹಾರಾಜರುಗಳು, ಅವರ ದರ್ಬಾರುಗಳು ವಿಜೃಂಭಿಸುತ್ತಿರುವ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಾನವೀಯತೆಯ ಸೆಲೆ ಎಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಹುಡುಕುವುದೇ ಕಷ್ಟವೇನೋ.

ಕಾರ್ಪೊರೇಟರ್ ಕೈಯಿಂದ ಕಪಾಳಮೋಕ್ಷ ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಡ ಫ್ಯೂನ್ ಇರಲಿ, ಕಸ ಎತ್ತುವ ಝೂಡಮಾಲಿ ಇರಲಿ ಅವರೂ ಮನುಷ್ಯರೇ ಎಂದೂ ಅವರಿಗೂ ಆತ್ಮಗೌರವ ಇದೆ ಎಂದೂ ನಾವು ಗಮನಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಬಿಗ್‌ಬಜಾರ್‌ನಂತಹ ಮಾಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಳಿದ ಬೆಲೆ ಕೊಟ್ಟು ಕೊಳ್ಳುವ ನಾವು ಗಾಡಿಯಲ್ಲಿ ತರಕಾರಿ ಮಾರುವವರಲ್ಲಿ, ಚಪ್ಪಲಿ ಹೊಲೆಯುವವರಲ್ಲಿ ಚೌಕಾಸಿಗಿಳಿಯುತ್ತೇವೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದಲ್ಲೊಂದು ಬೆಳವಣೆಗೆ ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಅದು ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ, ಘಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ‘ ಎಂದು ಹೇಳಲ್ಪಡುವ ಜಾಗಗಳಿಂದ ಕಾರ್ಮಿಕರ ವಲಸೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಟ್ಟಡ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ, ಮನೆಕೆಲಸ ( ಮಹಿಳೆಯರು) ವಾಚ್ ಮನ್, ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಗಾರ್ಡ್ ಈ ರೀತಿಯ ವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿರುತ್ತಾರೆ. ಮುಂಬಯಿಯ ಸ್ಲಮ್ಮುಗಳಲ್ಲಿ ಬದುಕುವುದಕ್ಕಿಂತ ಬಹುಶ: ನಮ್ಮ ಊರೇ ಅವರಿಗೆ ಉತ್ತಮವೇನೋ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲೂ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಕಠಿಣವೇ ( ಅಸಲಿಗೆ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವನ ದುಸ್ತರವಾದ ಕಾರಣವೇ ಸಿಟಿಗಳಿಗೆ ಗುಳೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ) ನಗರಗಳ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಜಾಸ್ತಿಯಾದಂತೆಲ್ಲ ವಸತಿ, ವಿದ್ಯುತ್ ಸೌಕರ್ಯ, ನೀರಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೀಗೆಲ್ಲ ದೈನಂದಿನ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳೇ ತತ್ಸಾರವಾಗಿ ಬಿಡುತ್ತವೆ. ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದವರೇ ಬೆಲೆಯೇರಿಕೆಯಿಂದ ತತ್ತರಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಕಡು ಬಡವರ ಬವಣೆ ಹೇಳತೀರದು.

‘ ಕೈಗಳೆಂದರೆ ಕಾಲಿಗಿಲ್ಲ′ ಎಂಬಂತಹ ಇಕ್ಕಟ್ಟಾದ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ, ಒಂದು ರೂಂ ಅಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಬದುಕುವ ವರ್ಗ ಒಂದೆಡೆ ಆದರೆ ಕಲ್ಲು ನೆಲದಲ್ಲಿ ಟೆಂಟ್ ಹಾಕಿಕೊಂಡು, ಬೀದಿಬದಿಯಲ್ಲಿ ಗುಡಿಸಲು ಹಾಕಿಕೊಂಡು, ಹೆಚ್ಚೇಕೆ ಬಸ್‌ಸ್ಟಾಂಡ್‌ಗಳಲ್ಲಿ, ರೈಲ್ವೇ ಸ್ಟೇಷನ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಮಲಗಿಕೊಂಡು ಜೀವನ ಎನ್ನುವ ಅನಿವಾರ್ಯ ಕರ್ಮವನ್ನು ಸವೆಸುವವರು, ದಿನವಿಡೀ ದುಡಿದ ಮೈ ಕೈ ನೋವು, ಅವಮಾನ, ತಿರಸ್ಕಾರದ ಯಾತನೆಯನ್ನು ಶರಾಬಿನ ನಶೆಯಲ್ಲಿ ಮರೆಯಲೆತ್ನಿಸುವವರು, ಈ ಕುಡುಕ ಗಂಡಂದಿರಿಂದ ಹೊಡೆತ ಬಡಿತ ತಿಂದು ತಾವೂ ಕೂದಲು ಬಿರಿ ಹುಯ್ದು ಎದೆಬಡಿದುಕೊಂಡು ಅಳುವ ಹೆಂಗಸರು- ಭವ್ಯ ಭಾರತದ ಕೆನೆಪದಕದ ಐಷಾರಾಮಿ ಜೀವನವೆಲ್ಲಿ, ಅತ್ಯಂತ ನಿಕೃಷ್ಟವಾದ, ಆತ್ಮಗೌರವನ್ನೇ ನುಚ್ಚು ನೂರಾಗಿಸುವ ಈ ಜೀವನವೆಲ್ಲಿ ? ( ಈ ವಿಷಯಗಳನ್ನೇ slumdog millionaire ನಂತಹ ಸಿನೆಮಾ ಮಾಡಿ ದುಡ್ಡು ಬಾಚುವುದೊಂದು Paradox)

ಇಷ್ಟಕ್ಕೂ ದಲಿತರು ಯಾರು ಎನ್ನುವುದು ಯೋಚಿಸಬೇಕಾದ ವಿಷಯ. ಸರಕಾರದ ಆಯಕಟ್ಟಿನ ವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿರುವ, ಕಡಿಮೆ ಅಂಕಗಳಿದ್ದರೂ ಸುಲಭವಾಗಿ ರಿಸರ್ವೇಶನ್ ಕೋಟಾ, ಸೀನಿಯಾರಿಟಿ, ಪ್ರಮೋಶನ್ ಪಡೆಯುವ so called ದಲಿತರು ಆ ಪದದ ಅರ್ಥಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತಾರೆಯೇ? ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಯಾವುದೋ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸವರ್ಣಿಯರು ಶೋಷಿಸಿದ್ದರು ( ಈಗಲೂ ಇಲ್ಲದಿಲ್ಲ) ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಮೀಸಲಾತಿ ಇಲ್ಲದೆ ವಯೋಮಿತಿ ಮೀರುತ್ತಿರುವ ಬಡ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು, ಇನ್ನಿತರ ವರ್ಗದವರು ಯಾವ ಕೆಟಗರಿಗೆ ಸೇರಬೇಕು ? ಸ್ವಂತ ಹೋಟೆಲ್ ಮಾಡಿ ಗ್ರಾಹಕರ ತಟ್ಟೆ ತೊಳೆಯುವ, ಅಡಿಗೆಗೆ ಸಹಾಯಕರಾಗಿರುವವರು ಪೌರೋಹಿತ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣೆಯಿಂದ ಬದುಕುವವರ ಮ್ಲಾನ ವದನ ನೋಡಿದರೆ ಇದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರ ಸಿಕ್ಕೀತು. ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಕ್ರೈಂ ರೇಟ್ ಗಳು, ರಾತ್ರೋರಾತ್ರಿ ಶ್ರೀಮಂತರಾಗುವ ಕನಸು ಬಿತ್ತುವ, ಲಾಂಗು ಮಚ್ಚುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಳ್ಳುವುದೇ ಅನ್ಯಾಯದ ವಿರುದ್ದದ ಹೋರಾಟವೆಂಬಂತೆ ಬಿಂಬಿಸುವ ಸಿನೆಮಾಗಳು, ‘ ಇನ್ನು ಸಾಕೀ ಬದುಕು’ ಎಂದು ಕೈ ಚೆಲ್ಲಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವರು (ಈಗೀಗ ಕುಟುಂಬ ಸಮೇತ) ಇವನ್ನೆಲ್ಲ ನೋಡಿದರೆ ನಮ್ಮ ಸಮಾಜ ಇತ್ತಕಡೆ ಸಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ದಿಗ್ಭ್ರಮೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ವಿಷಯಗಳೆಲ್ಲ ದಿಢೀರನೇ ಉದ್ಭವನಾಗಿದ್ದೇನಲ್ಲವಾದರೂ ಅವುಗಳ ದಾರುಣತೆಗೂ ಬಡತನಕ್ಕೂ ನೇರ ಸಂಬಂಧವಿದೆ.

ಹೀಗಿದ್ದರೂ ‘ ತಾಳಿದವನು ಬಾಳಿಯಾನು’ ಎಂಬಂತೆ ಇಷ್ಟಿಷ್ಟೇ ಇಷ್ಟಿಷ್ಟೇ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದ ಸಂಸಾರಗಳೂ ಇವೆ. ಯಾವ ನಾಗರೀಕರಣ ಬದುಕನ್ನು ಅಸಹನೀಯವಾಗಿದೆಯಾ ವೇ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಬದುಕು ಕಂಡವರಿದ್ದಾರೆ. Entrepreneurship ಎನ್ನುವುದು ಅತ್ಯಂತ ಪಾಸಿಟಿವ್ ಆದ, ಜೀವನ್ಮಖಿ ಆದ ಮನೋಭಾವ ಇದಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ನಿದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಮೆಟ್ರೋ ಸಿಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ನಿಂತವರಿಗೆ ಲಿಂಬೆಪಾನಕ, ಫ್ಲಾಸ್ಕನಲ್ಲಿ ಟೀ. ಕಾಫಿ
ಸರಬರಾಜು ಮಾಡುವ, ಸಂಜೆ ಕೆಲಸದಿಂದ ಪ್ರವಾಹದಂತೆ ರೈಲುಗಳಿಂದ ಜನರು ಇಳಿದು ಬರುವಾಗ ಅಲ್ಲೇ ಮೊಟ್ಟೆಗೆ ಕರಿಮೆಣಸಿನ ಪುಡಿ, ಉಪ್ಪು ಹಾಕಿಕೊಡುವ, ಬೀಚುಗಳಲ್ಲಿ ನೇರಳಹಣ್ಣು, ಮಾವಿನಕಾಯಿ, ಸೀಬೆಕಾಯಿ ಮಾರುವ , ಆಕರ್ಷಕ ಮಾತುಗಾರಿಕೆಯಿಂದ ಟ್ರಾವೆಲ್ ಗೈಡ್ ಗಳಾಗುವ ॒ಹೀಗೆ.

ಇನ್ನು ನಮ್ಮೂರಲ್ಲೂ ಹೊಸಟ್ರೆಂಡ್ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದೆ. ದುಡಿಯುತ್ತಿರುವ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ದಿನಾ ಇಡ್ಲಿ, ದೋಸೆ, ಶ್ಯಾವಿಗೆ ಹೀಗೆ ಸಮಯ ಬೇಡುವ ಊಟ ತಿಂಡಿಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವುದು ಕಷ್ಟವೇ. ಬೇಕರಿಗಳಲ್ಲಿ ಈಗ ಮಾರುವ ಪತ್ರೋಡೆ, ಕಡುಬು ಮೊದಲುಗೊಂಡು ಹಾಫ್ ಬೇಕ್ಡ್ ಪರೋಟಾಗಳು, ಫ್ರೋಝನ್ ಫುಡ್‌ಗಳು ಒಂದು ರೀತಿಯ Entrepreneurship ಮೈಸೂರುಮಲ್ಲಿಗೆಯನ್ನು ಮಂಗಳೂರಿನ ಮನೆಗಳಿಗೆ ಸಪ್ಲೈ ಮಾಡುವ ಹೂ ಮಾರುವ ಅಜ್ಜ ( ವರ್ಡ್ಸ್‌ವರ್ತನ ‘ Leech Gatherer ನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ ಅವನ ಸ್ವಾಭಿಮಾನ), ತನ್ನ ವಾಚ್ ಮಾನ್ ಕೆಲದೊಂದಿಗೆ ಇನ್ನಿತರ ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ಆದಾಯ ಗಳಿಸಿಕೊಂಡು ಮೂರು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಓದಿಸುತ್ತಿರುವವರು, ನಾಲ್ಕುಮನೆ ಕಸ ಮುಸುರೆ ಮಾಡಿ ತನ್ನ ಮಗಳನ್ನು ಡಿಗ್ರಿ ಓದಿಸಿದ ಮಹಿಳೆ, ರಿಕ್ಷಾ ಡ್ರೈವ್ ಮಾಡುತ್ತ ತನ್ನ ಮಗನನ್ನು ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಓದಿಸುವ ಅಪ್ಪಟ ಆಶಾಭಾವ – ಇದಲ್ಲವೆ ಜೀವನ ಪ್ರೀತಿ ?

ಜಯಶ್ರೀ ಬಿ.ಕದ್ರಿ

ಜ್ಞಾನ – ವಿಜ್ಞಾನ

‘ವಿಜ್ಞಾನ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ‘ಅಭಿವೃದ್ಧಿ’ ಹೀಗೆಲ್ಲ ‘ರೆಟರಿಕ್’ಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಲೇ ಜೀವಿಸುತ್ತಿರುವ ಕಾಲ ಇದು. ಸೈನ್ಸ್‌ನ್ನು ಯಾವುದೋ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮರೆತಿದ್ದರೂ ಅದು ಧುತ್ತನೆ ಹೇಗೆ ಎದುರು ಬರುತ್ತದೆ ಹೇಳುವುದಕ್ಕಾಗದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಹೊಸ ಮಾದರಿ ಮೊಬೈಲ್, ಟ್ಯಾಬ್‌ಗಳನ್ನು ಅಪರೇಟ್ ಮಾಡಲು ಬರದ ಫಜೀತಿ, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ನ್ನು ನಮಗಿಂತ ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮಕ್ಕಳ ಕೀಟಲೆ.. ಹೀಗೆ. ನಮ್ಮ ಬಣ್ಣ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ, ಚುರುಕುತನ, ರೂಪ ಎಲ್ಲವೂ ನಮ್ಮ ಪೂರ್ವಿಕರಿಂದ ಬಳುವಳಿಯಾಗಿ ಬಂದಿರುವಂತದ್ದು, (ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರೆಂದಂತೆ ರೋಗ ಕೂಡ!) ಜೀನ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ, ಜೆನೆಟಿಕ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ಆಸಕ್ತಿ ಕುದರದಿದ್ದರೆ ಹೇಳಿ ‘ನೀನು ತುಂಬ ಮೂಡಿ ಕಣೇ’ ಎಂದು ಯಾರಾದರೂ ಹೇಳಿದರೂ ನೀವು ಹಾರ್ಮೋನ್, ಡೋಪಮೈನ್ ಹೀಗೆಲ್ಲ ಸೈಕಲಾಜಿಕಲ್ ವಿವರಣೆ ಕೊಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ವಂದನಾಶಿವ ಸಂಪಾದಿಸಿದ ‘ಬಯೋಪೊಲಿಟಿಕ್ಸ್’ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ರುಥ್ ಹಬ್ಬರ್ಡ್ ಅವರು ಬಯಾಲಜಿ, ಬಯೋ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ, ಇಕಾನಮಿಕ್ಸ್, ಪೊಲಿಟಿಕ್ಸ್, ಸೋಶಿಯಾಲಜಿ ಎಲ್ಲಕ್ಕೂ ಇರುವ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು ಜೈವಿಕವಾಗಿ ಕೋಮಲ ಯಾಕೆಂದರೆ ಅವರನ್ನು ಫ್ರಾಕು, ಸ್ಸರ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ ಮುದ್ದುಗೊಂಬೆಯಂತೆ ಅಲಂಕರಿಸುತ್ತೇವೆ. ಅದೇ ಹುಡುಗರಿಗೆ ಪ್ಯಾಂಟ್ ಶರ್ಟ್ ಹಾಕಿ ಮರ ಹತ್ತಲು, ಫುಟ್ ಬಾಲ್ ಆಡಲು, ದೃಢಕಾಯರಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತೇವೆ. (ಹುಡುಗಿಯರಿಗೆ ಫೇಸ್ ಫ್ಯಾಕ್ ಹಾಕಲು, ಡಯಟ್ ಮಾಡಲು ಸೂಚಿಸುತ್ತಿರುತ್ತೇವೆ). ಅದೇ ರೀತಿ ಇನ್ನೊಂದು ಕುತೂಹಲದ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ನನ್ನನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿ ಮಹಿಳೆಯರು ನ್ಯೂಸ್ ಪೇಪರ್ ಓದುವ ಕ್ರಮ. ಹೆಡ್‌ಲೈನ್‌ಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ನಾವು ಓದುವುದು ಹೊಸ ರುಚಿ, ಅಡಿಗೆ, ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಲೇಖನ, ಕತೆ, ಕವಿತೆಗಳು. ಕೆನ್ಯಾ, ಚೆಚೆನ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಏನಾಯಿತೆಂದೋ, ಮಂಗಳ ಗೃಹ ಯಾನದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡಿಗರ ಪಾತ್ರ ಇವೆಲ್ಲದರ ಬಗ್ಗೆ ನಾವು ಅಷ್ಟೇನೂ ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ.

ನಮ್ಮ ಮನೆ ಹಿರಿಯರು ಐಸಿಯುನಲ್ಲಿ ಚಡಪಡಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ, ಸ್ವತ: ನಮಗೇ ಕಾಯಿಲೆಗಳು ಬಂದಾಗ ಯಾವತ್ತೋ ಕಲಿತ ವಿಜ್ಞಾನದ ನೆನಪಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಒಂದು ದಿನ ಹಾಸ್ಪಿಟಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವುದೆಂದರೆ ಜ್ಞಾನೋದಯಕ್ಕೆ ಸಮ. ಯಾವ ಸೋಶಿಯೋಲಜಿಗಿಂತ, ಫಿಲಾಸಫಿಗಿಂತ ಮೀರಿದ ಬದುಕಿನ ತತ್ವಗಳು ಅಲ್ಲಿ ಅರಿವಾಗುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವಿಲ್ಲ.

ನಮ್ಮ ಹ್ಯಾಂಡ್‌ರೈಟಿಂಗ್‌ನ್ನು ತಿದ್ದಿ ತೀಡಲು ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಮೇಷ್ಟ್ರುಗಳು ಹೇಳುವುದನ್ನೇ ಗ್ರಾಫಾಲಜಿ ಹೇಳುವಾಗ, ‘ಎಲ್ಲರೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಮ್ಮಾ’ ಎಂದು ನಮ್ಮ ಅಜ್ಜಿ ಹೇಳಿದ್ದನ್ನೇ ‘ಕಮ್ಯುನಿಕೇಶನ್ ಸ್ಕಿಲ್ಸ್’ ಎಂದು ವರ್ಕ್‌ಶಾಪ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕಲಿಯುವಾಗ ‘ಏಕಂ ಸತ್ ವಿಪಾ: ಬಹುಧಾ ವದಂತಿ’ ಎನ್ನುವ ಉಪನಿಷತ್ ವಾಕ್ಯ ನೆನಪಾಗದಿರದು.

ಸ್ತ್ರೀವಾದದಲ್ಲ್ಲೊಂದು ಮಾತಿದೆ; ಪರ್ಸನಲ್ ಈಸ್ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್’ ಎಂದು ರಾಜಕೀಯವಾಗಲಿ, ಜಗತ್ತಿನ ಆಗುಹೋಗುಗಳಾಗಲಿ ನಮಗೆ ಸಂಬಂಧವೇ ಇಲ್ಲವೆಂದು ನಾವು ಈ ಸ್ಪರ್ದಾತ್ಮಕ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಸುಮ್ಮನಿರುವಂತಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳ ಸಿ‌ಇಟಿ ಸೀಟುಗಳು, ಅಕ್ಕಿ ಬೇಳೆ ಹಾಲು ಹಣ್ಣುಗಳ ಬೆಲೆ, ಬಸ್ ಚಾರ್ಜು ರೈಲ್ವೆ ಕಂಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಉದ್ಯೋಗ ಕೋಟಾಗಳು ವಿಧಾನಸೌಧದ ಪಡಸಾಲೆಯಲ್ಲಿ, ದೆಹಲಿಯ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟಿನ ಹೊಸ ರಾಜಕೀಯ ನೀತಿಯನ್ನವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಮರೆಯುವಂತಿಲ್ಲ. ಎಷ್ಟೋ ಹುಡುಗಿಯರಿಗೆ ತಾವು ಯಾವ ಕೋರ್ಸನ್ನು ಯಾಕೆ ಕಲಿಯುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಎನ್ನುವುದೇ ಗೊತ್ತಿರುವುದಿಲ್ಲ. (ಭವಿಷ್ಯತ್ತಿನ ಬಗ್ಗೆ ಚೂರೇ ಚೂರು ಯೋಚನೆಯಿಲ್ಲದೆ ಹಗಲುಗನಸು ಕಾಣುತ್ತ ಜಿಂದಗಿಯನ್ನು ಬರ್‌ಬಾತ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಾರದೆಂದು ಈ ಮಾತು). ಗೃಹಿಣಿಯರಿರಲಿ, ಉದ್ಯೋಗಸ್ಥ ಮಹಿಳೆಯರಿರಲಿ, ಓದು ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನ ನಮಗೆ ತುಂಬ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು, ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಶಬ್ಧ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ, ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಮಂಡಿಸುವ, ನಮ್ಮ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಹೋರಾಡುವ ಧೈರ್ಯವನ್ನು, ನೈತಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬುತ್ತದೆ. ನಹಿ ಜ್ಞಾನೇನ ಸದೃಶಂ!

ಜಯಶ್ರೀ ಬಿ.ಕದ್ರಿ

ಮನಸು ಮಾಯೆ

‘ಮನಸು ಮಾಯೆ’, ‘ಮಾಯಾಕನ್ನಡಿ’ – ಹೌದು ಕನಸೆಂಬೋ ಕುದುರೆಯನೇರಿ ದೌಡಾಯಿಸುವ ಮನಸಿನ ತಾಕಲಾಟಗಳು, ದ್ವಂದ್ವಗಳನ್ನು ಹೇಳತೀರದು. ಮನಸ್ಸಿಲ್ಲದೆ ಮಾಡುವ ವೃತ್ತಿ, ಮನಸ್ಸಿಲ್ಲದ ಓದು ಹೆಚ್ಚೇಕೆ ಮನಸ್ಸಿಲ್ಲದೆ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹವ್ಯಾಸಗಳು ಕೂಡಾ ಧೋ ಎಂದು ಸುರಿಯುವ ಮಳೆಯಂತೆ ರಚ್ಚೆ ಹಿಡಿದು ಕಿರಿಕಿರಿ ಹುಟ್ಟಸಬಲ್ಲವು. ಮನಸ್ಸು, ಮನಸಿನ ಉಪದ್ಯಾಪಗಳು, ಮಾನಸಿಕ ತುಮುಲಗಳು ರಸವತ್ತಾಗಿರುವಷ್ಟೇ ವಿಲಕ್ಷಣವಾಗಿರುವುವು ಕೂಡಾ. ಜೋತುಬಿದ್ದ ಹೆಗಲಿನೊಂದಿಗೆ ಸೋತ ಕಾಲೆಳೆಯುತ್ತ ನಡೆಯುವ ಜೀವ ಉತ್ಸಾಹದ, ಧನಾತ್ಮಕ ಸುಳಿವೊಂದು ಸಿಕ್ಕ ಕೂಡಲೇ ಛಂಗನೆ ನೆಗೆಯುವ ಜಿಂಕೆ ಮರಿಯಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಪುಟಿವ ಮನಸ್ಸು ಕುಗ್ಗಿ ಕುಸಿಯಲು ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಕಮೆಂಟು ಸಾಕು. ಒಟ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಮಾನಸ ಸರೋವರ . . ಇದು ಮಾನಸ ಸರೋವರ . . ಎಂಬ ಪುಟ್ಟಣ್ಣ ಕಣಗಾಲರ ಸಿನೆಮಾದ ಟೈಟಲ್ ಸಾಂಗ್ ಯಾವ ಕಾಲಕ್ಕೂ ಪ್ರಸ್ತುತ.

ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಸಂಕೀರ್ಣ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜನ್ಯವಾಗಿವೆ. ಅವರ ಹೆಚ್ಚಿನ ನೋವು, ಕೋಪ ತಾಪಗಳಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ನಿರ್ಬಂಧಗಳು, ರೂಢಿಗತ ಒತ್ತಡ, ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳು ಕಾರಣ. ಇನ್ನೊಂದು ಕಾರಣ ಜಗತ್ತಿನಿಂದ, ಜನರಿಂದ, ಸ್ವತಹ ತಮ್ಮಿಂದಲೇ ಅತಿಯಾದ ನಿರೀಕ್ಷೆ. ಪ್ರೀತಿಯೋ, ಪ್ರೇಮವೋ, ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ವರ್ತನೆಯೋ, ಗೌರವಾದರಗಳೋ, ಸಿಗದಿದ್ದಾಗ ಧಗ್ಗನೆ ಉರಿದೇಳುವ ಆಕ್ರೋಶ, ಆವೇಶ. ಇನ್ನೂ ಮುಂದಿನ ಹೆಜ್ಜೆಯೆಂದರೆ ತಾವೂ ನೊಂದುಕೊಂಡು, ಇತರರೆಲ್ಲರೂ ತಮ್ಮ ಬಗ್ಗೆ ಏನನ್ನೋ ಆಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆಂದು, ಕುತಂತ್ರದಿಂದ ಯೋಜನೆ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆಂದೇನೋ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದು. ಈ ಆವೇಶ, ಕ್ರೋಧಗಳು ತಣ್ಣಗಾದಾಗಲಷ್ಟೇ ಈ ಜಗತ್ತಿನ ಜನರಿಗೆಲ್ಲ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಸಮಸ್ಯೆಗಳೇ ದೊಡ್ಡವೆಂದೂ ಇನ್ನೊಬ್ಬರ ಬಗ್ಗೆ ತಮ್ಮ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಸಮಯ ವ್ಯಯಿಸಲು ತಾಳ್ಮೆಯಾಗಲಿ, ಸಹನೆಯಾಗಲಿ ಇಲ್ಲವೆಂದೂ ಅರಿವಾಗ ತೊಡಗುತ್ತದೆ.

ಹಾಗಿದ್ದರೂ ಮಾನಸಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು, ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಗೊಂದಲಗಳು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಜಾಸ್ತಿ ಎನ್ನುವುದು ಶರ್ತಸಿದ್ಧ. ಅವರು ಧರಿಸುವ ಬಟ್ಟೆ ಬರೆ, ನಡೆನುಡಿಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಅವರ ಮಾತುಕತೆ, ವರ್ತನೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಭೂತಕನ್ನಡಿಯಲ್ಲಿ ನೋಡಲಾಗುತ್ತವೆ ಹಾಗೂ ಕೆಲವು ಬಡಪಾಯಿಗಳು ತಮ್ಮ ಅಪ್ರಬುದ್ಧ ವರ್ತನೆಯಿಂದಲೋ ಚೆಲ್ಲು ಚೆಲ್ಲಾದ ನಡವಳಿಕೆಯಿಂದಲೋ ಉಳಿದವರ ಮಾತಿಗೆ ಗ್ರಾಸವಾಗುತ್ತಾರೆ. ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನಿಗೂ ತನಗೆ ಬೇಕಾದ ಹಾಗೆ ಬದುಕುವ ಹಕ್ಕಿದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಅಲಕ್ಷಿಸುವ ಈ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮೃದು ಮನಸ್ಸಿನವರು, ತೀರಾ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಮನೋಭಾವದವರು ಮಾತಿನ ಆಘಾತವನ್ನು ಕೂಡಾ ತಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಾರರು. ಇದೇ ಅನೇಕ ಮಾನಸಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ, ತಲ್ಲಣಗಳಿಗೆ, ಕೌಟುಂಬಿಕ ಕ್ಷೆಭೆಗಳಿಗೆ, ವಿಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಾಹಿತ್ಯ, ಚಲನಚಿತ್ರದಂತಹ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಮಾದ್ಯಮಗಳೂ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಖಂಡಿತವಾಗಿ ಪ್ರತಿ ನಿಧೀಕರಿಸಿವೆ. ಕನ್ನಡದ ತ್ರಿವೇಣಿಯವರನ್ನು ಮೊದಲುಗೊಂಡು ಇಂಗ್ಲಿಷಿನ ಅನಿತಾದೇಸಾಯಿಯವರು ಹೀಗೆ ಹೆಣ್ಣಿನ ಆಂತರಿಕ ಜಗತ್ತಿನ ವಿಕ್ಷಿಪ್ತತೆಯನ್ನು ಅಣುವಣುವಾಗಿ ಕೊಲ್ಲುವ ಖಿನ್ನತೆಯ ಅನುಭೂತಿಯನ್ನು ಅನೇಕ ಲೇಖಕಿಯರು ತೀವ್ರವಾಗಿ, ಸಾಂದ್ರವಾಗಿ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. (ವೈದೇಹಿಯವರ ‘ಅಕ್ಕು’ ಕಥೆಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು) ‘ಶರಪಂಜರ’, ‘ಆಪ್ತಮಿತ್ರ’ದಂತಹ ಮೂವಿಗಳು ಕೂಡ ಈ ರೀತಿಯ ಸುಪ್ತ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಅನನ್ಯ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಗಳನ್ನೂ, ಮನೋ ಜಗತ್ತಿನ ವಿಲಕ್ಷಣ ವ್ಯಾಪಾರಗಳನ್ನು, ಅದುಮಿಟ್ಟ ಆಕಾಂಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಮನೋಜ್ಞವಾಗಿ ತೆರೆದಿರಿಸುತ್ತವೆ. ಖ್ಯಾತ ಮನೋ ವಿಶ್ಲೇಷಕ ಸುಧೀರ್ ಕಾಕರ್ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು, ಸಾಮಾಜಿಕ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು, ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳನ್ನು ಈ ರೀತಿಯ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಭುಗಿಲೇಳುವಿಕೆಗೆ ಕಾರಣ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಪ್ರಕಾರ ಮೈಯಲ್ಲಿ ದೆವ್ವ ಬರುವುದು, ಹಿಸ್ಟೀರಿಯಾ, ಖಿನ್ನತೆ ಈ ತರದ ಖಾಯಿಲೆಗಳು ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ಜಾಸ್ತಿ. ಅವುಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸುವ ಮೆಕ್ಯಾನಿಸಂ ಕೂಡಾ ನಮ್ಮ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲೇ ಇದೆ. ನಮ್ಮ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕತೆ, ದೈವ ನಂಬಿಕೆ ಜಾಸ್ತಿ. ಯಾವುದೋ ಅತೀತ ಶಕ್ತಿಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ತಮಗಾದ ಅನ್ಯಾಯಗಳತ್ತ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಲು, ತನ್ನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕಾದ ಹಾನಿಯನ್ನು, ಅವಮಾನವನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ಓರ್ವ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ತನಗೆ ಸಿಗಬೇಕಾಗಿ ಗೌರವ, ಪ್ರೀತಿ, ಆಪ್ತತೆಗಳನ್ನು ಮರಳಿ ಗಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಈ ರೀತಿಯ ನಂಬಿಕೆಗಳು ಸಹಕರಿಸುತ್ತವಂತೆ (ಇದನ್ನು ದುರುಪಯೋಗ ಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಬಾಬಾಗಳು, ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳು, ಯೋಗಿಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿರುವುದು ಬೇರೆ ವಿಷಯ).

ಈ ಸಮಾಜದ ದುರಂತಗಳನ್ನು ತಿದ್ದುವುದು, ಹೆಣ್ಣನ್ನು ಶೋಷಣೆಗೊಳಿಸುವ ಅಂಶಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವುದು ಮನುಷ್ಯಮಾತ್ರರಿಂದ ಅಸಾಧ್ಯವಾದುದರಿಂದ ನಮ್ಮನ್ನು ನಾವೇ ತಿದ್ದಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ಸಾಧ್ಯವಾದಲ್ಲಿ ನಾವೂ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಏನನ್ನಾದರೂ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವುದು (ಸಮಾಜದ ಸತ್ಪ್ರಜೆಯಾಗುವುದೂ ದೇಶದ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಕೊಡುಗೆಯೇ) ಇತ್ಯಾದಿ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟಿಷ್ಟು ಸಾರ್ಥಕ್ಯ ಪಡೆಯಬಹುದೇನೋ..

 

 

 

- ಜಯಶ್ರೀ ಬಿ.ಕದ್ರಿ

(ಉದಯವಾಣಿ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿತ ಲೇಖನ)

ಅಳುವೊಮ್ಮೆ ನಗುವೊಮ್ಮೆ

‘ ಅಳುವ ಕಡಲೊಳು ತೇಲಿ ಬರುತಲಿದೆ ನಗೆಯ ಹಾಯಿ ದೋಣಿ’ ‘ ನನ ಕೈಯ ಹಿಡಿದಾಕೆ ಅಳುನುಂಗಿ ನಗು ಒಮ್ಮೆ ಹೀಗೆಲ್ಲ ಅವಡುಕಚ್ಚಿ ಅಳು ನುಂಗಿ ನಗುವ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ಸಕಲ ಜೀವಿಚರಾಚರಗಳಿಗೂ ಇದೆ. ಕಡಿದಿಟ್ಟ ಗಿಡ ಕಾಂಡದಿಂಧ ಮರಳಿ ಚಿಗುರೊಡೆಯುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಕುಂಟಿಕೊಂಡು ನಡೆಯುವ ನಾಯಿ, ಭಾರವಾದ ಕೆಚ್ಚಲು ಹೊತ್ತು ನಿಧಾನವಾಗಿ ನಡೆಯುವ ಹಸು ಹೆಚ್ಚೇಕೆ ಬೀದಿಬದಿಯ ಭಿಕ್ಷುಕರು ಕೂಡ ಯಾವುದೋ ಭರವಸೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತೇ ಬದುಕುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ.

ಅಳುವಿಗೂ ನಗುವಿಗೂ ಬಹುಶ: ಹೆಚ್ಚು ಅಂತರವೇನಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ನೋವು ಮರೆಸುವ ಪರಿಕರಗಳನ್ನು ಸಂಗೀತ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮ, ವಾಕಿಂಗ್, ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಸಿನೆಮಾಗಳು, ಕಾಮಿಡಿ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್ ಅರ್ಥಹೀನ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳು ಹೀಗೆ ಟೆಂಪರರಿ ರಿಲೀಫ್ ಕೊಡುವ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ. (ಪೇನ್ ಕಿಲ್ಲರ್ ತರ) ಅವು ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಎದೆಯ ಕುದಿತವನ್ನು, ತಳಮಳಗಳನ್ನು ನೀಗಿಸುತ್ತದವೆ ಎನ್ನುವುದು ಮಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ಪ್ರಶ್ನೆ. ತಮಾಷೆಯಾದರೂ ಖುಶಿಯ ವಿಷಯವೆನೆಂದರೆ ಜಗತ್ತಿನ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಹೀಗೆಯೇ ಅನಿಸುತ್ತದೆಯೆಂದೂ, ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ತಮಗೆ ಇಷ್ಟು ಕಷ್ಟಗಳು ಯಾಕೆ ಬರುತ್ತವೆಂದು ದು:ಖಿಸುತ್ತಾರೆಂದೂ ನಮಗೆ ಆ ಮೇಲಾಮೇಲೆ ಅರಿವಾಗುತ್ತದೆ.

.
ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಧಂಡಿಯಾಗಿ ಮಾರಾಟವಾಗುವ ವ್ಯಕ್ತತ್ವ ವಿಕಸನ ಪುಸ್ತಕಗಳು, Self improvement   ಪ್ರೊಗ್ರಾಂಗಳು, ಆಡಿಯೋ ಕ್ಯಾಸೆಟ್ ಗಳು, orientation  ಗಳು ಬದುಕು ಬದಲಿಸಲು ಮನುಷ್ಯರಿಗಿರುವ ತಹತಹಿಕೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ( ಈ ರೀತಿಯ ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಮೋಟಿವೇಶಲ್ ಸ್ಚಿಚ್ ಗಳನ್ನು ಕೊಡುವುದೇ ಕೆಲವರ ಫುಲ್ ಟೈಂ ಬಿಸಿನೆಸ್) ಇಷ್ಟಕ್ಕೂ ದಿಗ್ಗನೇಳುವ ಹಳೆಯ ನೆನಪುಗಳು, ನೋವು ಅಪಮಾನಗಳಿಗೆ, ಗಾಯಗಳಿಗೆ ಎಲ್ಲಿಯ ಮದ್ದಿದೆ? ಇದ್ದರೂ ಅವು ತಾತ್ಕಾಲಿಕ, ಆಯಿಂಟ್ ಮೆಂಟ್‌ನಂತೆ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಕಲೆಗಳಂತೆ ಅವುಗಳೊಂದಿಗೆ ಜೀವನ ಸವೇಸಬೇಕಾದುದು ಮನುಷ್ಯರ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ. ಟಿವಿಯಲ್ಲಿನ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ, ವಾಸ್ತು ಪ್ರೊಗ್ರಾಂಗಳು, ಫೋನ್-ಇನ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿನ ಕೌನ್ಸೆಲಿಂಗ್ ವಿಭಾಗ ಇವೆಲ್ಲ ಈ ರೀತಿಯ ಅಳುನುಂಗಿ ನಗಲು, ಜೀವನ್ಮುಖಿಯಾಗಿ ಬಾಳಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೇ ( ಅಡ್ವೈಸ್ ಕೊಡುವವರೇ ನೆಟ್ಟಗಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅದು ಬೇರೆ ವಿಷಯ).

ಎದೆಯಲ್ಲಿ ಧಗಧಗಿಸುವ ಅಗ್ನಿಕುಂಡ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡರೂ ಸರಿ ಜಗತ್ತನ್ನೇ ಗೆಲ್ಲುವ ಆತ್ಮ ವಿಶ್ವಾಸ, ಮುಗುಳ್ನಗೆಯೊಂದಿಗೆ ದಿನವನ್ನು ಎದುರುಗೊಳ್ಳಬೇಕಂತೆ. ಬ್ಯೂಟಿಪಾರ್ಲರ್, ಜಿಮ್ ಗಳ ಕೆಟಲಾಗ್ ನೋಡಿದರೆ ಸಾಕು ಈ ಜೀವನದ ನಶ್ವರತೆಯಲ್ಲೂ ಬದುಕಲು ಏನೆಲ್ಲ ಕಾರಣಗಳಿವೆ ಎಂದು ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಿದ್ದರೂ ಕೂದಲಿಗೂ ಬಣ್ಣ ಹಚ್ಚುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ಕಾಲಿನ ಪೆಡಿಕ್ಯೂರ್ ನ ವರೆಗೆ ಅಪ್ಪಟ ಜೀವನ್ಮಖತೆ ಅವುಗಳಲ್ಲಿವೆ. (ಹಣವನ್ನು ನೀರಿನಂತೆ ಖರ್ಚು ಮಾಡಬೇಕಷ್ಟೆ) ಆಧುನಿಕ ಬದುಕಿನ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ತಂತ್ರಗಳು ಇನ್ನಷ್ಟು innovative. ಅಶಾಂತಿ ಕೂಡ ಮಾರಾಟದ ವಸ್ತು. ಹೃಷಿಕೇಶ, ಕೇದಾರ ಹೀಗೆ ಪ್ಯಾಕೇಜ್ ಟೂರ್ ಹೋಗಬಹುದು. ಬೇಕಾದರೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಷವರ್ಷವೂ ಹೋಗಲು ರೂಂ ಬುಕ್ ಮಾಡಬಹುದು. ಇನ್ನು ಆಧ್ಯಾತ್ಮ ಗುರುಗಳು, ಯೋಗಿಗಳು, ಮಠಗಳು, ಅಬ್ಬಬ್ಬಾ ! ಇಷ್ಟು ಸಾಲದ್ದಕ್ಕೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾನೆಜ್ ಮೆಂಟ್ ಕಂಬೈನ್ ಮಾಡುವ ರಾಬಿನ್ ಶರ್ಮಾ, ಅರಿಂದಮ್ ಚೌಧುರಿ, ದೀಪಕ್ ಚೋಪ್ರಾ ಹೀಗೆ ಮಾರ್ಡನ್ ಗುರುಗಳು ಲೈಫ್ ಹೋತೋ ಜಿಂಗಲಾಲಾ !

ಜಯಶ್ರೀ ಬಿ.ಕದ್ರಿ

( ಉದಯವಾಣಿ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿತ ಲೇಖನ)

ಮಧ್ಯಮ ಮಾರ್ಗ

‘ನಿಮ್ಮೊಡನಿದ್ದೂ ನಿಮ್ಮಂತಾಗದೇ’-ಹೀಗೆ ಸಾಗುತ್ತದೆ ನಿಸಾರ್ ಅಹಮದ್ ಅವರ ಕವನ. ನಿಜ .ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮವೇ ಪ್ರಧಾನವಾಗಿರುವ ಭಾರತ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯದವರು,ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರ ದನಿ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಕೇಳಿ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಕೋಮುಗಲಭೆಗಳು, ಮತೀಯ ದೌರ್ಜನ್ಯಗಳು ಸಂಭವಿಸಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ನಾವು ಸಾಮರಸ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ,ವಿಭಿನ್ನತೆಯಲ್ಲಿ ಏಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸುತ್ತಿರುತ್ತೇವೆ. ಇನ್ನು ಸಾಹಿತ್ಯ ಲೋಕವನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೂ ಒಬ್ಬಿಬ್ಬರು ಲೇಖಕರು, ಲೇಖಕಿಯರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಮುಖ್ಯ ಪ್ರವಾಹವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಇನ್ನು ನಮ್ಮ ಟಿವಿ ಸೀರಿಯಲ್‌ಗಳನ್ನು, ಸಿನೆಮಾಗಳನ್ನು ನೋಡಿದರೂ ಕಾಸಿನಗಲ ಕುಂಕುಮ, ಜರತಾರಿ ಸೀರೆ ಉಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವ ಮೇಲ್ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದವರ ಕಥೆಗಳನ್ನೇ ನೋಡುತ್ತಿರುತ್ತೇವೆ. ಬಹುಶಃ ಸಮುದಾಯದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಮುಖ್ಯ ಪ್ರವಾಹದಿಂದ ಹೊರತಾಗಿರುವ ಯಾತನೆಗಳೇ ವಿವಿಧ ವರ್ಗಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಗುಮಾನಿ, ಶಂಕೆಗಳಿಂದ ನೋಡಲು ಕಾರಣವಾಗಿರಬೇಕು. ಇನ್ನು ದಲಿತರು, ಆದಿವಾಸಿಗಳು, ಬಡತನ ರೇಖೆಯಿಂದ ಕೆಳಗಿರುವವರು, ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ ವಲಸೆ ಬಂದವರು, ಬಾಂಗ್ಲಾ ದೇಶದಿಂದಲೋ, ಶ್ರೀಲಂಕಾದಿಂದಲೋ ಬಂದ ನಿರಾಶ್ರಿತರು. ಹೀಗೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಇದ್ದು ಇಲ್ಲದಂತಾಗಿರುವವರ ಬವಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಮಗಿರುವ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ ಹೇಳತೀರದು. ಯಾಕೆಂದರೆ ನಮ್ಮ ದೇಶದ ದಿಕ್ಕನ್ನೇ ಬದಲಿಸುವ ಶಕ್ತಿ ಇರುವ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ತನ್ನ ಉನ್ನತಿಯೇ ಮುಖ್ಯ.

ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದಷ್ಟು ಗೊಂದಲದ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸಮಯ ಸಾಧಕ ವರ್ಗ ಇನ್ನೊಂದಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಅನುಕೂಲತೆಗಳು, ಸೌಲಭ್ಯಕ್ಕೆ ಕೊರತೆ ಬಂದಾಗ ಸರಕಾರವನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸುವ ನಾವು ಉಳಿದಂತೆ ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಪಾಲಿಸಿಗಳಿಂದ, ಕಾನೂನುಗಳಿಂದ ಲಾಭ ಪಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುತ್ತೇವೆ. ದಲಿತನ ನೋವು ಮೇಲ್ವರ್ಗದವರಿಗೆ ಗೊತ್ತಾಗುವುದು ರಿಸರ್ವೆಶನ್ ಕೋಟಾದಿಂದಾಗಿ ತಮಗೆ ಸಿಗಬೇಕಾದ ಕೆಲಸ ಅಥವಾ ಸೀಟ್ ಕೈ ತಪ್ಪಿ ಹೋದಾಗ. ‘ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ’ ಎನ್ನುವ ಕಾನ್ಸೆಪ್ಟ್ ಕೂಡ ನಮಗಿಲ್ಲ. ಒಡವೆ, ಬಂಗಾರ, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಬ್ಯಾಲನ್ಸ್, ಮಗಳ ಮದುವೆ, ಮಗನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಇವುಗಳೇ ನಮ್ಮ ಮಹತ್ತರ ಗುರಿಗಳು. ‘ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಜ್ಞೆ’ ಎನ್ನುವುದೊಂದಿದೆ ಎಂದು ನಮಗೆ ಅರಿವಾಗುವುದೇ ತುಂಬ ತಡವಾಗಿ. ಇನ್ನು ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಎಂದೆಲ್ಲ ಅಭಿರುಚಿ ಇರುವುದು ಹೌದಾದರೂ ನಮ್ಮ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ದೇಶ ಆರ್ಥಿಕ ಸದೃಢತೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ನಮ್ಮದೇ ಕನಸುಗಳನ್ನು ಕೊಂದುಕೊಳ್ಳಲು, ನಮ್ಮ ಎಳೆಯ ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿರುಚಿಯನ್ನು ಅವರಿಗೆ ಅರಿವೇ ಬಾರದಂತೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಿಕ್ಕೂ ನಾವು ನಿಸ್ಸೀಮರು.

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ, ಆ ಮೇಲೆ ಕೂಡಾ ನಮ್ಮ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಹೀಗೆಯೇ ಇತ್ತು ಎನ್ನಬಹುದು. ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ಅನುಕೂಲತೆಗಳನ್ನು, ಅದರಿಂದ ಲಭಿಸಬಹುದಾದ ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿಗೆ ತೆರದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ, ರಾಜಕೀಯ ಯೋಜನೆಗಳಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ, ತಮಗೆ ಪರವಾಗಿರದಿದ್ದರೆ ಸರಕಾರಗಳನ್ನು ಉರುಳಿಸುತ್ತಾ… ಹೀಗೆ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಶಕ್ತಿ ಏನೆನ್ನುವದಕ್ಕೆ ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗಿನ ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಾರ್ಟಿಯ ವಿಜಯ ಸಾಕ್ಷಿ. ಇಲ್ಲಿ ನಾವು ಯೋಚಿಸಬೇಕಾಗಿರುವುದು ಜಡತೆಯನ್ನು ಕೊಡವಿ ಮೇಲೇಳಬೇಕಾದ ಅನಿವಾರ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ, ಸಮಾಜದ ಬಗ್ಗೆ ನಮಗಿರುವ ಕಾಳಜಿಯನ್ನು, ನಮ್ಮೊಳಗಿರುವ ಅಂತ:ಕರಣದ ಸೆಲೆಯನ್ನು, ಮಾನವೀಯ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಮರಳಿ ಪುಟಿದೇಳುವಂತೆ ಮಾಡಬೇಕಾದ ಪ್ರಜ್ಞೆ, ನಾಗರಿಕ ಕರ್ತವ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ. ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಮೇಲಣ ದೌರ್ಜನ್ಯ, ದೀನರು, ದರಿದ್ರರ ಮೇಲಣ ತುಳಿತ, ಹೆಚ್ಚೇಕೆ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದವರೇ ಕ್ಯಾಪಿಟಲಿಸಂನ ಅಟ್ಟ ಹಾಸದಿಂದ ದಿನಗೂಲಿಯವರಂತೆ, ದಿನಾ ಅಭದ್ರತೆಯಿಂದ ಬದುಕುತ್ತಿರುವ ವಸ್ತುಸ್ಥಿತಿ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ನಮ್ಮ ಅಜ್ಞಾನವನ್ನೂ, ಅರಿವಿನ ಕೊರತೆಯನ್ನೂ, ಹೊಸತನ್ನು ಸಾಧಿಸಲಾಗದ, ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಬಂಡೇಳಲಾಗದ ನಿಸ್ಸಹಾಯಕ, ನಿರ್ಲಿಪ್ತ, ಮನೋಭಾವವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದೇ ಹೇಳಬೇಕು. ಗ್ಲೋಬಲೈಸೇಶನ್‌ನಿಂದಾಗಿ ಲಾಭ ಪಡೆದವರು ಕೂಡ ಮೇಲ್ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ, ಸೈನ್ಸ್ ಅಥವಾ ಕಾಮರ್ಸ್ ಕಲಿತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಜ್ಞಾನವಿದ್ದವರು, ಭಾರತದ ಕಟ್ಟಕಡೆಯ ದರಿದ್ರರು, ಆದಿವಾಸಿಗಳು, ರಾಜಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಕೊಡ ನೀರಿಗೆ ಮೈಲಿಗಟ್ಟಲೆ ನಡೆಯುವವರು.. ಹೀಗೆ ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲಿ ನಿಜವಾದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮರೀಚಿಕೆಯೇನೋ.

ಐ‌ಎ‌ಎಸ್, ಕೆ‌ಎ‌ಎಸ್‌ನಂತಹ ಹುದ್ದೆಗಳು ನಮಗಲ್ಲ ಎಂದು ನಾವು ಯಾವತ್ತೋ ತೀರ್ಮಾನಿಸಿ ಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ತರಬೇತಿ, ರಿಸರ್ವೇಶನ್‌ಗಳು ಸಿಗುವುದೂ ಕಷ್ಟವೇ. ಇನ್ನು ಚುನಾವಣೆ ಗೆಲ್ಲಬೇಕಾದರೆ ಹಣವನ್ನು ನೀರಿನಂತೆ ಹರಿಸಬೇಕೆಂದು ಎಲ್‌ಕೆಜಿ ಮಗುವಿಗೆ ಕೂಡಾ ಗೊತ್ತಾಗಿರುವ ವಿಷಯ. ಲಂಚ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಕೇಸ್‌ಗಳನ್ನು ಕೇಳಿದಾಗ ನಮಗೆ ಯಾವ ಶಾಕ್ ಆಗಲಿ ದಿಗ್ಬ್ರಮೆಯಾಗಲಿ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಕೋಮುಕಲಹಗಳು, ಕೊಲೆ, ಸುಲಿಗೆ, ಆತ್ಯಾಚಾರಗಳು ದಿನನಿತ್ಯವೆನ್ನುವಂತೆ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ವರದಿಯಾಗುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಸೆನ್ಸೇಶನಲ್ ಸ್ಟೋರಿಗಳು, ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋಗಳು ನಮಗೆ ಎಷ್ಟು ಅಭ್ಯಾಸ ಆಗಿಬಿಟ್ಟಿವೆ ಎಂದರೆ ಅದೇ ನ್ಯೂಸ್ ಎನಿಸುವಷ್ಟು.

ಇಷ್ಟೆಲ್ಲ ಇದ್ದರೂ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಚೈತನ್ಯ, ಮರ್ಯಾದೆಗೆ ಅಂಜುವ ಭೀರು ಸ್ವಭಾವ, ‘ನೈತಿಕತೆ’ ಎನ್ನುವ ಆಶಯ, ಆದರ್ಶಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ತಾತ್ವಿಕ ಸ್ತರದಲ್ಲಿಯಾದರೂ ಸ್ಪಂದಿಸುವ ಮನೋಭಾವದಿಂದಾಗಿಯೇ ದೇಶ ಉಳಿದಿದೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ದೇಶವನ್ನಾಳುತ್ತಿರುವ ಕ್ಯಾಪಿಟಲಿಸ್ಟ್‌ಗಳು, ಹೆಂಡ ಸಾರಾಯಿ ಬಡತನದ ವೇದನೆಗಳಲ್ಲಿ ಬದುಕುತ್ತಿರುವ ಸ್ಲಮ್ಮುವಾಸಿಗಳು- ಇವೆರಡರ ನಡುವಣ ಬದುಕು ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದವರದ್ದು. ಟಿ.ವಿ. ಸಿರಿಯಲ್ ನೋಡುತ್ತ, ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಓದಿಸುತ್ತ, ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಕ್ಲಾಸಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತ್ತ, ಹೊಸರುಚಿ, ಗ್ಲಾಸ್ ಪೈಂಟಿಂಗ್ ಕಲಿಯುತ್ತ್ತ, ಹೊಸತಾಗಿ ಬಂದ ನೈಲ್ ಆರ್ಟ್, ಹೊಸ ಮಾಲ್‌ನಲ್ಲಿನ ಶಾಪಿಂಗ್-ಹೀಗೆ ನಾವು ಹ್ಯಾಪಿ, ‘ನಿನ್ನೆ ನಿನ್ನೆಗೆ ಇಂದು ಇಂದಿಗೆ ಇರಲಿ ನಾಳೆಯು ನಾಳೆಗೆ’- ಏನಂತೀರಾ?

ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಇತಿಮಿತಿಗಳು

ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ನಾನು ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಮುಖ ಲೇಖಕ-ಲೇಖಕಿಯರ ಆತ್ಮ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟು ಹಿಡಿದು ಜಿದ್ದಿಗೆ ಜಿದ್ದಂತೆ ಓದಿದೆ. ಇದು ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನವೇನಲ್ಲವೆಂದೂ, ಕೇವಲ ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ಗಮನಿಸಿದ ಅಂಶಗಳೆಂದೂ ಮೊದಲೇ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಕೆಲವೊಂದು ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲಿಚ್ಛಿಸುತ್ತೇನೆ. ಲೇಖಕರಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಲೇಖಕಿಯರ ಆತ್ಮಕತೆಗಳು ವಿರಳ ಈಗಾಗಲೇ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನಗಳಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಪ್ರತಿಭಾ ನಂದಕುಮಾರರ, ‘ಅನುದಿನದ ಅಂತರಗಂಗೆ,’ ಸಾರಾ ಅಬೂಬಕರ್ ಅವರ ‘ ಹೊತ್ತು ಕಂತುವ ಮುನ್ನ ‘, ಪ್ರೇಮ ಕಾರಂತರ್ ಸೋಲಿಸಬೇಡ ಗೆಲಿಸಯ್ಯ, ಉಷಾ ರೈರವರ ‘ ಯಾವ ನಾಳೆಯೂ ನಮ್ಮದಲ್ಲ′, ಹಾಗೂ ಇಂದಿರಾ ಲಂಕೇಶ್ ರವರ ‘ ಹುಳಿ ಮಾವಿನ ಮರ ಮತ್ತು ನಾನು’ ಪುರುಷ ಲೇಖರಲ್ಲಿ ಓದಿದವುಗಳು ಗಿರೀಶ್ ಕಾರ್ನಾಟರ ಆಡಾಡತ ಆಯುಷ್ಯ’ ಸಿ‌ಎನ್ನಾರ್ ರವರ ‘ನೆರಳುಗಳ ಬೆನ್ನು ಹತ್ತಿ’, ಬಿ.ವಿ.ಕಾರಂತರ ‘ ಇಲ್ಲಿರಲಾರೆ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಲಾರೆ’, ದೇವನೂರು ಮಹದೇವರ ‘ ಎದೆಗೆ ಬಿದ್ದ ಅಕ್ಷರ (ಬೇಸಿಕಲಿ ಬಿಡಿ ಬರಗಳ ಸಂಗ್ರಹ), ಸಿದ್ದಲಿಂಗಯ್ಯನವರ ‘ ಊರುಕೇರಿ’, ಲಂಕೇಶ್ ರವರ ‘ ಹುಳಿಮಾವಿನ ಮರ’, ಅನಂತ ಮೂರ್ತಿಯವರ ‘ ಸುರಗಿ’, ಕುಪ್ಪೆ ನಾಗರಾಜರವರ ‘ ಅಲೆಮಾರಿಯ ಅಂತರಂಗ ಹಾಗೂ ಎಸ್.ಎಲ್. ಬೈರಪ್ಪರವರ ‘ ಭಿತ್ತಿ’

ಪುರುಷ ಲೇಖಕರ ಆತ್ಮಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವುದು ಅವರ ಬಾಲ್ಯದ, ಯೌವನದ ಚಿತ್ರಣ, ಅವರ ಬಡತನ, ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಸ್ಕೂಲು, ಹಾಸ್ಟೆಲುಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಪಟ್ಟ ಬವಣೆಗಳು, ಅಪಮಾನ ತಿರಸ್ಕಾರಗಳು, ಹಾಗೆಯೇ ಅವರ ಪ್ರತಿಭೆಯಿಂದ ಅವುಗಳನ್ನು ಅವರು ಮೀರಿ ನಿಂತ ಬಗೆ, ದಲಿತ ಸಂವೇದನೆ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣತ್ವದ ಛಾಯೆ ಹೀಗೆ ಭಿನ್ನ ಭಿನ್ನ ತಾತ್ವಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿರುವ ಈ ಬರಹಗಳು ಒಂದಿಡೀ ತಲೆಮಾರಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು, ಸಂಕ್ರಮಣ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು, ಮನುಷ್ಯ ಚೇತನದ ಅದಮ್ಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನಿಸ್ಸಂಶಯವಾಗಿ ದಾಖಲಿಸುತ್ತವೆ.

ಅದೇ ಮಹಿಳಾ ಲೇಖಕಿಯರ ಆತ್ಮ ಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುವುದು ಅವರ ಬಾಲ್ಯಕ್ಕಿಂತಲೂ ವೈವಾಹಿಕ ಜೀವನದ ಸಾಂದ್ರ ಅನುಭವಗಳು, ಬಾಲ್ಯದ ಅನುಭವಗಳು ರಮ್ಯ ಕಥಾನಕಗಳಂತೆ ಭಾಸವಾದರೆ ವೈವಾಹಿಕ ಜೀವನದ ನೋವು ನಲಿವುಗಳೇ ಅವರನ್ನು ಲೇಖಕಿಯರಾಗಿ ಬೆಳೆಸಿದವೇನೋ ಅನಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಎಗ್ಗಿಲ್ಲದೆ ನಿರ್ಭಿಡೆಯಿಂದ ಬರೆದವರೆಂದರೆ ಪ್ರತಿಭಾ ನಂದಕುಮಾರ್, ಪ್ರೀತಿಗೋಸ್ಕರ ತನಗಿರುವ ಅದಮ್ಯ ಹಂಬಲವನ್ನು, ಭೋರ್ಗರೆವ ತಮ್ಮ ಭಾವ ಪ್ರವಾಹಕ್ಕೆ outlet  ಆಗಿ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡ ಬಗೆಯನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ (ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹೀಗೂ ಉಂಟೆ ! ಎನಿಸುವಂತೆ ) ಆಕೆ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಉಳಿದಂತೆ ಸಾರಾ ಅಬೂಬಕರ್, ಉಷಾ ರೈ, ಪ್ರೇಮಾಕಾರಂತ ಇವರೆಲ್ಲರ ಬರಹಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಾಡಿನಲ್ಲಿಯೇ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವಿರುದ್ಧದ ತಮ್ಮ ತಣ್ಣನೆಯ ಆಕ್ರೋಶಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ.

ಇಲ್ಲಿ ಕಾಡುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯೆಂದರೆ ಆತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣಿಗಿರುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ’ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಮಹಿಳೆಯರ ಅನುಭವಕ್ಕಿರುವ ಮಿತಿ, ಬೈರಪ್ಪನವರಂತೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ರಿಸರ್ಚ್ ಮಾಡಲು, ಉಳಿದ ಸಾಹಿತಿಗಳಂತೆ ಹೋರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು, ಬಂಡಾಯವೇಳಲು ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತಿಗಳಿಗೆ ಅನುಕೂಲಗಳೆಲ್ಲಿವೆ? ಅವರದೇನಿದ್ದರೂ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಳಗೆ ಚೂರುಪಾರು ಬದಲಾವಣೆ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ, ಅಟ್‌ಲೀಸ್ಟ್ ಜಾಗೃತ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಿಂದ ಸಲ್ಫ್ ಐಡೆಂಟಿಟಿಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನ, ಹೀಗಾಗಿಯೇ ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮನೆ, ಸಂಸಾರ, ಅಡಿಗೆ ಮನೆಗಳ ದಟ್ಟ ವಿವರಗಳೂ, ಬಿಕ್ಕುದನಿಯ ಹಾಡುಗಳೂ ಕೇಳಿಬರುತ್ತವೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಕ್ಲೀಷೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಅಡಿಗೆಮನೆ ರೂಪಕಗಳು (ಕುದಿಯುತ್ತಿರುವ ಅನ್ನ ಇತ್ಯಾದಿ) ಇದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿ ಒಟ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಮಹಿಳೆಯರ ಸಾಹಿತ್ಯವೆಂದರೆ ಮಿತಿಯುಳ್ಳದ್ದಾಗಲು ಕಾರಣ ಅವರಿಗಿರುವ, ಚಲನಶೀಲನೆಯ (ಮಾನಸಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ ಸಾಮಾಜಿಕ) ತೊಡಕುಗಳೇ ಆಗಿವೆ.

ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಆಂಗ್ಲ ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತಿಗಳು ಬೋಲ್ಡ್ ಎನ್ನಬಹುದು. ಅಸಲಿಗೆ ಅದೇ ಅಂಗ್ಲ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪಾಪ್ಯುಲಾರಿಟಿಗೆ ಕಾರಣ ಕೂಡ. ಅವರಿಗಿರುವ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮನ್ನಣೆಯೂ ಇನ್ನೊಂದು ಕಾರಣ. ನಿಜವಾಗಿ ಅರುಂಧತಿರಾಯ್, ಕಿರಣ್ ದೇಸಾಯಿ ಹೀಗೆ ಬುಕರ್ ಅವಾರ್ಡ್ ಪುಲಿಟರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರಿಗಿಂತಲೂ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಲೇಖಕಿಯರು ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಸದ್ಯದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತ್ಯ ಇನ್ನೂ ತನ್ನತನದ ಹುಡುಕಾಟದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ, ರಾಜಕೀಯ ವಿಷಯಗಳು ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಲಿಂಗಾಧಾರಿತ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳೇ ಮುಖ್ಯಭೂಮಿಕೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬಹುಶ: ಇದು ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಶಕ್ತಿ ಹಾಗೂ ಮಿತಿ.

ಪ್ರತಿರೋಧದ ನೆಲೆಗಳು

ದಶಕದ ಹಿಂದೆ ಮಾನಸ ಗಂಗೋತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಪಿಜಿ ಮಾಡುವಾಗ ನಮ್ಮ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಮೈ ರಸ್ತೇ ಮೇ ಜಾ ರಹಾ ಥಾ ವೋ ಭೇಲ್ ಪುರಿ ಖಾ ರಹೀ ಥೀ ಹಾಡನ್ನು ಬೈದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ‘ಇದರಲ್ಲೇನಾದರೂ ಸೌಂದರ್ಯ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಇದೆಯಾ’. ಸಾಹಿತ್ಯಕ ಮೌಲ್ಯ ಇದೆಯಾ ಹೀಗೆಲ್ಲ. ಹಾಗೆ ನೋಡುವುದಿದ್ದರೆ ನಾವೆಲ್ಲ ಒಳಗೊಳಗೆ ಆ ಹಾಡನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಹೌದು ಮಾಸ್ ಕಲ್ಚರ್, ಮಾಸ್ ಅಪೀಲ್ ಎಂದರೆ ಇದೇ., ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಿಂದ ಪ್ರಚಲಿತಗೊಳ್ಳುವ ಕಲ್ಚರ್. ಇನ್ನು ಸಿನೆಮಾ, ರೇಡಿಯೋ, ಜಾಹೀರಾತುಗಳು, ಜನಪ್ರಿಯ ಕಾದಂಬರಿಗಳು, ಸೆನ್ಸೇಶನಲ್ ಟ್ಯಾಬ್ಲಾಯ್ಡ್‌ಗಳು – ಹೀಗೆ ‘ ಮಾಸ್ ಕಲ್ಚರ್’ ಎನ್ನುವುದು ನಮ್ಮನ್ನು ಅರಿತೋ ಅರಿಯದೆಯೋ ಪ್ರಭಾವಿಸುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಬಿಗ್‌ಬಜಾರ್‌ಗೆ, ಮಲ್ಟಿಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌ಗೆ ಹೋಗುವಾಗ ಸ್ಟೈಲಿಶ್ ಡ್ರೆಸ್ ಹಾಕಬೇಕೆಂಬ ಲಿಖಿತ ನಿಯಮದಂತೆ ಜಾಗತೀಕರಣದಿಂದಾಗಿ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಎಂತಹ ಕಂದಕ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿದೆಯೆಂದರೆ ವಿಜ್ಞಾನ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಅರಿವಿಲ್ಲದವರು, ಇಂಗ್ಲೀಷನ್ನು ಸ್ಪುಟವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಲು ಬಾರದವರು ಮೂಲೆಗುಂಪಾಗುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹಾಗಿದ್ದರೂ ಸ್ಥಳೀಯ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮದೇ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಜಾಗತೀಕರಣಕ್ಕೆ ನಾವು ಪ್ರತಿರೋಧಗಳನ್ನೊಡ್ಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಈ ಕುರಿತು ಒಂದು ಪುಟ ಪ್ರಯತ್ನ.

ಒಂದು ರೀತಿಯ ‘ ಹೈಬ್ರಿಡ್ ‘ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ನಮ್ಮ ಉಡುಗೆ ತೊಡುಗೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ಕಲೆ, ನಾಟಕ ಎಲ್ಲದರಲ್ಲಿಯೂ ಛಾಪು ಒತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ‘ಫ್ಯೂಷನ್’ ಎನ್ನುವುದು ಸಂಗೀತ, ನಾಟಕಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಜೀನ್ಸ್ ಮೇಲೆ ಸಲ್ವಾರ್ ಟಾಪ್ ಹಾಕುವಂತಹ ಚಿಕ್ಕ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಕಂಡು ಬರುತ್ತವೆ. ಆಶ್ಚರ್ಯಕರವಾಗಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ವಲಯದಲ್ಲಿಯೂ ಇವು ಮಿಳಿತವಾಗಿವೆ. ನಮ್ಮ ಜಾಹೀರಾತುಗಳು, ಸಿನೆಮಾ ಧಾರವಾಹಿಗಳೂ, ಇವುಗಳನ್ನು ಎನ್‌ಕ್ಯಾಷ್ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಹೊಸ ಮಾದರಿ ಕೆಮರಾದಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವ ದೀಪಾವಳಿ, ಕ್ಯಾಡ್‌ಬರಿ ಜಾಹೀರಾತಿನ ರಾಖಿ ಹಬ್ಬ ಹೀಗೆ .ಇನ್ನು ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಯ ಪ್ರಭಾವ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚೆನಿಸುವಷ್ಟು ಇರುವುದು ಹೌದಾದರೂ ಸರಿಯಾಗಿ ಬಳಸಿದಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಪುಳಿಯೋಗರೆಯಲ್ಲಿನ ಕಡಲೆಕಾಯಿಯಷ್ಟು ಸಹಜವಾಗಿ ಬೆರೆತುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇಂಗ್ಲೀಷನ್ನೇ ರೂಪಾಂತರ ಮಾಡಿದ ಖ್ಯಾತಿ ಭಾರತೀಯರದ್ದು. ಇನ್ನು ನಮ್ಮ ಫಿಲ್ಮ್ ಗಳಲ್ಲಿ, ಹಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಳಿ ಬರುವ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಶಬ್ದಗಳು ಕೂಡಾ ಈ ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡರ್ನ ಯುಗದ ಅಸಂಗತತೆಯ ಕನ್ನಡಿಯಂತೆಯೇ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

ಇಷ್ಟೇ ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯಾಗಿ ಪರ್ಯಾಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ, ಪ್ರತಿರೋಧದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ನಾವು ವಿವಿಧ ಸ್ತರಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತೇವೆ. ಸಮುದಾಯ ಭವನಗಳು, ಜಾತಿ ಸಂಘಗಳು, ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಗ್ರಾಂಡ್ ಆಗಿ ಆಚರಿಸುವುದು ಇವು ಕೂಡ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನವೇ ಇರಬೇಕು. ಇವು ವ್ಯಾಪಾರೀಕರಣಗೊಳುತ್ತಿರುವುದೂ ಸತ್ಯ. ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯಾ ದಂತಹ ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ನಾವು ಕೇಳಿಯೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಟಿವಿಯಂತಹ ಮಾಸ್ ಮೀಡಿಯಾದಿಂದಾಗಿ ಉತ್ತರಭಾರತದ ರೀತಿ ರಿವಾಜುಗಳನ್ನೂ ನಾವು ಆಚರಿಸಲಾರಂಭಿಸಿದ್ದೇವೆ.

.
ಆಧುನಿಕತೆ- ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ತಾಕಲಾಟವನ್ನು ಮೀರುವ ಅನೇಕ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ನಾವು ಮಾಡುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತೇವೆ. ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇವು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಪ್ರಭಾವದ ವಿರುದ್ಧದ ಪ್ರತಿರೋಧ ಕೂಡ ಜೀನ್ಸ್ ಹಾಕುವ ಮಗಳಿಗೆ ಜರಿ ಲಂಗ ತೊಡಿಸಿ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಗೆ ಎಳ್ಳು ಬೀರಲು ಕಳುಹಿಸುತ್ತೇನೆ. ಭರತನಾಟ್ಯ ಕ್ಲಾಸಿಗೆ ಹಾಕುತ್ತೇವೆ. ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಮೀಡಿಯಂನ ಹುಡುಗರಿಗೆ ತಬಲಾ, ಕೊಳಲು ಕಲಿಯಲು, ಕಾಲೇಜು ಹುಡುಗರಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಸಂಘಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತೇವೆ.
ಇನ್ನು ಆಧುನಿಕ ಜೀವನದ ಪರಿವರ್ತನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಅನಿವಾರ್ಯವಾದರೂ ಧನಾತ್ಮಕ ಕೂಡ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಫ್ಲಾಟ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದ ಕಠೋರ ಜಾತಿ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನ ಜಾತಿಗಳವರು ಒಂದೇ ಸೂರಿನಡಿಯಲ್ಲಿ ಬದುಕುವುದನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲೂ ಆಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಈಗ ನೋಡಿದರೆ ಫ್ಲಾಟ್ ಗಳಲ್ಲಿ, ಮಾಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ, ವಸತಿ ಸಮುಚ್ಛಯಗಳಲ್ಲಿ ಜಾತಿಗೆ ಅಂತಹ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ಏನಿಲ್ಲ. ಈಗೇನಿದ್ದರೂ ಎರಡೇ ಜಾತಿ; ದುಡ್ಡು ಇರುವವರು ಹಾಗೂ ಇಲ್ಲದವರು ಎಂದು.
‘ಸಂಸ್ಕೃತಿ’ ಎನ್ನುವುದು ವ್ಯಾಪಾರೀಕರಣ ಗೊಂಡಿರುವುದನ್ನು, ಮಾರಾಟದ ಸರಕು ಆಗಿರುವುದನ್ನು ನಾವಿಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಪರಿಸರ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೇ ಇಲ್ಲದೆ ಯುಗಾದಿ ಇನ್ನಿತರ ಹಬ್ಬಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾವಿನ ಮರ, ಬೇವಿನ ಮರ, ಗರಿಕೆ, ಎಕ್ಕ ಎಂದೆಲ್ಲ ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ತರಿಯುತ್ತೇವೆ. ಕೊಲ್ಲಾಪುರದಂತಹ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇಗುಲಗಳಲ್ಲಿ ಸಹಸ್ರಾರು ತಾವರೆಗಳು ಎಲ್ಲಿಂದಲೋ ಸರಬರಾಜಾಗುತ್ತವೆ. ಧನಾತ್ಮಕ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಮರೆತೇ ಹೋಗಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಹಳೆಯ ಪುರಾಣಗಳೆಲ್ಲ ಟಿವಿಯಲ್ಲಿ ರಂಜನೀಯವಾಗಿ ಮೂಡಿ ಬರುತ್ತವೆ. ಡ್ರಾಯಿಂಗ್ ರೂಮಿನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡೇ ದೇಶದ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ಹುಲಿವೇಷದಿಂದ ಹಿಡಿದು ದಸರಾ ಟ್ಯಾಬ್ಲೋಗಳನ್ನು ಲೈವ್ ಆಗಿ ನೋಡಿ ಆನಂದಿಸಬಹುದು.

.
ಜಾಗತೀಕರಣಕ್ಕೆ ಪ್ರಬಲ ಪ್ರತಿರೋಧವೆಂದರೆ ‘ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಪುನರುತ್ಥಾನ ಎನ್ನುವ ಕಾನ್ಸೆಪ್ಟ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಪುನರುತ್ಥಾನದ ಭರದಲ್ಲಿ ಹಳೆಯ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವಗೊಳಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೇನೋ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬಾಬ್‌ಕಟ್ ದಿಟ್ಟತನ, ಸ್ವಾಭಿಮಾನದ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿತ್ತು. ಈಗ ನೋಡಿದರೆ ಸೀರಿಯಲ್‌ಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಫ್ಯಾಷನ್ ಷೋಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ನೇರವಾಗಿ ಉದ್ದವಾಗಿರುವ ಕೂದಲಿನಲ್ಲಿ ಲಲನೆಯರು ಲಕಲಕಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಇನ್ನು ಸೀರೆಯಷ್ಟು ನವಿರು ಭಾವನೆಗಳನ್ನು, ಪುಳಕಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸುವ, ಅಂತೆಯೇ ಹೆಣ್ಣಿನ ಚಲನವಲನಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಬಟ್ಟೆ ಇನ್ನೊಂದಿಲ್ಲ. ಈ ಸೀರೆ ಕೂಡ ಫ್ಯಾಷನ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಮೆಂಟ್ ಆಗಿರುವುದು ಅದರ ನವನವೋನನ್ಮೇಷ ಕ್ವಾಲಿಟಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿ.
ಮಾಡರ್ನಿಟಿಯ ಇನ್ನೊಂದು ಅಂಶವೆಂದರೆ ಸೋಶಿಯಲ್ ನೆಟ್ ವರ್ಕಿಂಗಿನಿಂದಾಗಿರುವ ಸಂಚಲನ, ಅದೊಂದು ಗೀಳಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಬಹುದಾದರೂ ಸತ್ಯನಾರಾಯಣ ಪೂಜೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ಪಿಕ್ ನಿಕ್‌ನ ವರೆಗೆ ಫೆಸ್‌ಬುಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅನೇಕರ ಫೋಟೋಗ್ರಾಫಿ ಕೌಶಲಕ್ಕೆ, ಕತೆ ಕವನ ಕಟ್ಟುವ ಹವ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಅವು ಇಂಬು ಕೊಟ್ಟಿರುವುದೂ ಸುಳ್ಳಲ್ಲ. ತಮ್ಮದೇ ಬ್ಲಾಗ್, ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ಹೊಂದಿ ಬರೆಯುವವರೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಜನರಿದ್ದಾರೆ.

ಗ್ಲೋಬಲ್ ಕ್ಯಾಪಿಟಲಿಸಂ ತಂದೊಡ್ಡಿದ ನಿಸ್ಸಹಾಯಕ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನಾವಿಲ್ಲಿ ಮರೆಯುವಂತಿಲ್ಲ. ಚಾಕಲೇಟು ಜಾಹೀರಾತೊಂದರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕೋಕೋ ಬೀಜ ಸೆಲೆಕ್ಟ್ ಆಗುವುದೇ ಪುಣ್ಯ ಎಂಬಂತಿರುವ ಆಫ್ರಿಕದ ಜನರಂತೆಯೇ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ನಮ್ಮ ಸ್ಥಿತಿ ಕೂಡ ನಮ್ಮ ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳು ಅದರನ್ನವಲಂಬಿಸಿದ ಜೀವನ ಶೈಲಿ, ಸರಕಾರದ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನೂ ಅವು ಜಾಗತಿಕ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳನ್ನೂ ಅವಲಂಬಿಸಿರುವ ಕಾರಣ ನಾವು ನಮ್ಮ ಎಳೆ ಕಂದಮ್ಮಗಳನ್ನು ಕೂಡಿ ಹಾಕಿ ಇಷ್ಟ ಇಲ್ಲದ ಸಬ್ಜೆಕ್ಟ್ ಗಳನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತೇವೆ. ಇನ್ನೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಿದ್ದರೆ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಆಸಕ್ತಿಯುಳ್ಳ, ಚಿಂತನ ಶೈಲಿಯುಳ್ಳ, ಹಣ ಸಂಪಾದನೆಯನ್ನೇ ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡ ತಲೆಮಾರನ್ನು ನಾವು ರೂಪಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಸತ್ಯ. ಯಕ್ಷಗಾನ ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳಿಗಿಂತ ನಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹಾಲಿವುಡ್ ಮೂವಿಗಳು, ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಇಷ್ಟ. ಅವರು ಓದುವುದೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು. ಆಂಗ್ಲ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಓದುವ ಕಾರಣ ಅವರ ಕನ್ನಡವೂ ಅಷ್ಟಕಷ್ಟೆ.

ಒಟ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ‘ ಹಳೆ ಬೇರು ಹೊಸ ಜಿಗುರು’ ಎನ್ನುವಂತೆ ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಸ ಪ್ರಭಾವಗಳನ್ನು ಅಂತರ್ಗತಗೊಳಿಸಿಗೊಂಡು ಬೆಳೆಯಬೇಕಾಗಿರುವುದು ಭಾರತೀಯ ಜನತೆಯೆದುರಿನ ಸದ್ಯದ ಸವಾಲು.

ಜಯಶ್ರೀ ಬಿ.ಕದ್ರಿ.

ಬರವಣಿಗೆಯೆಂಬ ಕಲೆ

‘ಬೆಳಕಿರದ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯಬಹುದು ಆದರೆ ಕನಸುಗಳಿರದ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲಾರೆವು’ ಎನ್ನುವಂತೆ ಬರಹಗಾರರಾಗಬೇಕೆಂಬ ಬಯಕೆ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತರಾಗಿರುವ ಹೆಚ್ಚಿನವರಿಗೂ ಇರುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಂದು ಬರೆಯುತ್ತ ಬದುಕುವುದು ಸುಲಭವೇನಲ್ಲ. ಕಂಪೆನಿಗಳಿಗೆ, ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಅಫಿಶಿಯಲ್ ರೈಟರ್‍ಸ್‌ಗಳಾಗಿರುವುದು (ಉದಾ: ಟೆಕ್ನಿಕಲ್ ರೈಟರ್‍ಸ್) ಬೇರೆ ಮೌಲಿಕವಾದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವುದು ಬೇರೆ ಎಂದು ನಮಗೆಲ್ಲ ಗೊತ್ತೇ ಇದೆ. ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲೂ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಹಾಗೂ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಲಿಟರೇಚರ್‌ನ ನಡುವಣ ರೇಖೆ ಮಸುಕಾಗುತ್ತಿರುವ ಈ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಬರಹ ಒಂದು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಮಾಧ್ಯಮದಂತೆಯೇ ಕಲೆಗಾರಿಕೆಯೂ ಹೌದು.

ಸಾಹಿತ್ಯವೆನ್ನುವ ಮೇರು ಶಿಖರದ ಎದುರು ಮಂಡಿಯೂರಿ ಕುಳಿತು ವಿನಯ, ಶ್ರದ್ಧೆಯೊಂದಿಗೆ ಕೆಲವು ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಿಚ್ಚಿಸುತ್ತೇನೆ. ಬರವಣಿಗೆ ಎನ್ನುವುದೊಂದು ಕಲೆ. ಸ್ಪೂರ್ತಿ ಪ್ರತಿಭೆ, ಭಾಷಾ ಸಂಪತ್ತು, ವಾಕ್ಯಗಳನ್ನು ಲಾಲಿತ್ಯದಿಂದ ಪೋಣಿಸುವ ಇಲ್ಲವೇ ಜಡಿ ಮಳೆಯ ಭೋರ್ಗರೆತದಂತೆ ಸ್ಫುಟವಾಗಿ, ನಿಚ್ಚಳವಾಗಿ ಬರೆಯುವ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ, ನಾವೀನ್ಯ ಸೃಷ್ಟಿ. ನಟನೊಬ್ಬನಿಗೆ ವೀಕ್ಷಕರು ಹೇಗೆ ಮುಖ್ಯವೋ ಹಾಗೆಯೇ ಬರಹಗಾರರಿಗೆ ಓದುಗರು, ಓದುಗರ ಮನತಟ್ಟುವಂತೆ, ಅವರ ನಾಡಿಮಿಡಿತ ಅರಿತು ಅದಕ್ಕೆ ಸ್ಪಂದಿಸುವವರೇ ಉತ್ತಮ ಬರಹಗಾರ/ಬರಹಗಾರ್ತಿಯರಾಗುವರೆನ್ನುವರೆಂದು ಶತ:ಸಿದ್ಧ.

ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಓದು, ಜೀವನವನ್ನು ಕುತೂಹಲದ ಕಣ್ಣಿನೊಂದಿಗೆ, ಅಷ್ಟೇ ಸಹೃದಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೊಂದಿಗೆ ನೋಡಬೇಕಾದ, ಪರಿಭಾವಿಸಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಬರಹಗಾರರೂ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿಯೇ ಬದುಕಬೇಕಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಸಮಾಜ, ಅದರ ಆಗುಹೋಗುಗಳೇ ಅವರ ಮೂಲದ್ರವ್ಯ. (ಹಾಗೆಂದು ತೀರಾ ಸನಿಹದವರ ವ್ಯಕ್ತಿಗತ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಅವರಿಗೆ ಮುಜುಗರ ತಂದಿಡದೇ ಇರುವ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಎಚ್ಚರವೂ, ಮಾನವೀಯ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೂ ಮುಖ್ಯ).

ಬರೆಯಬೇಕೆಂಬ ಹಂಬಲ ನಮ್ಮಲ್ಲಿರುವುದು ಹೌದಾದರೂ ಟಾಪಿಕ್ಕುಗಳು ಏಕತಾನವಾಗದಂತೆ, ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಬರಹಗಳಿಗೆ ಬ್ರಾಂಡ್ ಆಗದಂತಿರುವುದು ನಿಜಕ್ಕೂ ಸವಾಲು. ಹೀಗಾಗದಂತಿರಲು ಒಂದೇ ಒಂದು ದಾರಿ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾದ ಓದು, ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ಪ್ರವಾಸ, ಕೇವಲ ತಮ್ಮ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗದೆ, ಉಳಿದ ಜ್ಞಾನ ಶಾಖೆಗಳಿಂದಲೂ ಹೊಸ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಮುಕ್ತ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ. ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗಳು, ಅವುಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪುರವಣಿಗಳು ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಬೆಳಕಿಂಡಿಗಳೇ ಸರಿ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ವಾಚನಾಲಯಗಳು, ಲೈಬ್ರರಿಗಳ ಸದುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಸಮಾನಾಸಕ್ತಿಯುಳ್ಳವರ ರೀಡರ್‍ಸ್ ಕ್ಲಬ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಒಟ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಸದಾ ಅಪ್‌ಡೇಟೆಡ್ ಆಗಿ ನಮ್ಮನ್ನು ನಾವು ಅಲರ್ಟ್ ಆಗಿರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಪ್ಪಟ ಜೀವನ್ಮುಖಿ ಧೋರಣೆ (ಹಾಗೂ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದ ಸೊಬಗು).

ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ನಮ್ಮ ಓದು, ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ, ವೃತ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳೇ ನಮಗೆ ನಿಕಟವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಹಾಗೂ ಅವುಗಳಿಂದಲೇ ಬರೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬಹುದು. ನಮ್ಮ ಬರಹಗಳನ್ನು ಅಭಿಮಾನದಿಂದಲೋ, ಪ್ರೀತಿಯಿಂದಲೋ ವಿಮರ್ಶಿಸಬಹುದಾದ ಒಬ್ಬಿಬ್ಬರಾದರೂ ಆಪ್ತ ಬಳಗದವರಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ತೋರಿಸಿ ಆಮೇಲೆ ಪ್ರಕಟಣೆಗೆ ಕಳುಹಿಸಬಹುದು (ಬರೆದದ್ದೆಲ್ಲ ಪ್ರಕಟವಾಗಬೇಕೆಂಬ ಭ್ರಮೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು).

ಬರಹಕ್ಕೆ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಶಾಂತಗೊಳಿಸುವ, ಒತ್ತಡಗಳ ಶಮನಗೊಳಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯಿದೆಯಂತೆ. ಏನಿಲ್ಲವೆಂದರೂ ನಮ್ಮ ಆಲೋಚನೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟತೆಯನ್ನು, ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೊಂದು ಐಡೆಂಟಿಟಿ ಕೊಡುವ್ಯದಂತೂ ಸತ್ಯ. ತಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಭಾವ ವಲಯವನ್ನು ದಾಟಿ ಸಾಮಾಜಿಕ, ಜಾಗತಿಕ ಸಂಗತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯಬೇಕಾದಲ್ಲಿಮಾತ್ರ ಸರಿಯಾದ ರಿಸರ್ಚ್, ವಸ್ತು ನಿಷ್ಠ ಪರಿಶೀಲನೆ ಅಗತ್ಯ. (ಸಂದರ್ಶನ, ಖಚಿತ, ನಂಬಲರ್ಹವಾದ ಮಾಹಿತಿಗಳ ಸಂಗ್ರಹ ಹೀಗೆ). ಇನ್ನು ಕತೆ, ಕವಿತೆ, ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಜಗತ್ತು ಬೇರೆ. ಬಹುಶ: ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಭೆ, ಸೃಜನಶೀಲತೆಯಲ್ಲದೆ ಸಮತೂಕದ ಜೀವನದರ್ಶನ ಕೂಡಾ ಅಗತ್ಯ. ಇಲ್ಲವಾದಲ್ಲಿ ಒಂದಿಡೀ ತಲೆಮಾರಿನ ಯುವಕ ಯುವತಿಯರನ್ನು ದಾರಿ ತಪ್ಪಿಸಿದ ಡಿ‌ಎಚ್ ಲಾರೆನ್ಸ್‌ನ ಕಾದಂಬರಿಗಳಂತೆ ನೆಗೆಟಿವ್ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಬಹುದಾದ ಸಾಧ್ಯತೆ.

‘ಎದೆಗೆ ಬಿದ್ದ ಅಕ್ಷರ’ಕ್ಕೆ ಬದುಕು ಬದಲಿಸುವ ಶಕ್ತಿ ಇದೆ. ಬಂಕಿಮಚಂದ್ರರ ‘ಆನಂದ ಮಠ’ದ ವಂದೇ ಮಾತರಂ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿತು. ಭಾಷಣವಿರಲಿ, ಗ್ರೂಪ್ ಡಿಸ್ಕಶನ್ ಇರಲಿ, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಟೆಕ್ಸ್ಟ್‌ಗಳಿರಲಿ ಅಕ್ಷರ ಬ್ರಹ್ಮಕ್ಕೆ ನಾವು ನಮಿಸಲೇಬೇಕು. ಯಾಕೆಂದರೆ ಅರಿವಿನ ಬೆಳಕು. ಅಕ್ಷರಕ್ಕೆ ಎಷ್ಟು ಶಕ್ತಿ ಇದೆ ಎಂದರೆ ಅದು ರಾಜ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನುರುಳಿಸಿ ಡೆಮಾಕ್ರಸಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಕ್ರಾಂತಿ ಕಹಳೆಗಳನ್ನು ಮೊಳಗಿಸಿ ಭೂಗತ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೂ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಪ್ರಿಂಟಿಂಗ್ ಪ್ರೆಸ್‌ನ ಉದಯದೊಂದಿಗೆ ಬೆಳೆದ ಮುದ್ರಣ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಎಷ್ಟು ಬೃಹದಾಕಾರವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದೆಯೆಂದರೆ ಅಕ್ಷರಗಳಿಲ್ಲದ, ಪುಸ್ತಕಗಳಿಲ್ಲದ ಜಗತ್ತನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವುದು ಕೂಡ ನಮಗೆ ಕಷ್ಟವಾಗಬಹುದು.

ನಹಿ ಜ್ಞಾನೇನ ಸದೃಶಂ!

-ಜಯಶ್ರೀ ಬಿ.ಕದ್ರಿ

ಷಾಪಿಂಗ್‌ನ ಮೋಡಿ

‘ಹಳ್ಳಿ ಮೇಲೋ ಪೇಟೆ ಮೇಲೋ’ ಎನ್ನುವುದು ಅನಾದಿ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಚರ್ಚೆಯ ವಿಷಯ. ಭಾರತದ ಬೆನ್ನೆಲುಬು ಹಳ್ಳಿಗಳು ಎಂದೇನೇ ಹೇಳಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ನಗರೀಕರಣ ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಭಾವ ಜಗತ್ತನ್ನೇ ಬದಲಾಯಿಸಿದೆ. ಇದು ನಿಚ್ಚಳವಾಗಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿರುವುದು ನಮ್ಮ ಉದ್ಯೋಗ ಆಯ್ಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಖರ್ಚು ಮಾಡುವ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಮಿತವ್ಯಯ, ಸರಳ ಜೀವನವೆಂಬ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಬದಲಾಗಿ ಆ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಕೊಳ್ಳುಬಾಕತನ, ಸರಕು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಬಂದಿದೆ. ಆಧುನಿಕತೆಯ ಭರಾಟೆಯಲ್ಲಿನ ಖಾಲಿತನವನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತಂದು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕೂಡಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ. Consumerism ಎನ್ನುವುದು ಈಗ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಬ್ಧ. ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ಸೆಳೆಯುವ ಜಾಹೀರಾತುಗಳು, ಡಿಸ್ಕೌಂಟ್ ಸೇಲ್ ಗಳು ಹೆಚ್ಚೇಕೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬೋರಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಏಕೈಕ ಕಾರಣಕ್ಕೋಸ್ಕರ ಶಾಪಿಂಗ್‌ಗೆ ಹೊರಡುತ್ತೇವೆ.

ತಿಂಗಳಿನ ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದಷ್ಟೇ ಸಾಮಾನುಗಳನ್ನು ತಂದು ಮೊದಲು ಜೋಡಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರೆ ಈಗ ಲೇಟೆಸ್ಟ್ ಆಗಿ ಏನು ಬಂದರೂ (ಹಣವಿದ್ದರೆ) ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ. ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಲು ಕಂಪೆನಿಗಳು, ಹೊಸ ಹೊಸ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಉದಾ: ಫ್ರೀ ಗಿಫ್ಟ್‌ಗಳು, ಕೂಪನ್‌ಗಳು ಹೀಗೆ. ಪಾಸಿಟಿವ್ ಆಗಿ ಯೋಚಿಸುವುದಿದ್ದರೆ ಈಗಿನ ಷಾಪಿಂಗ್ ನಮಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನೂ, ವೆರೈಟಿಯನ್ನೂ ಕೊಡುತ್ತದೆ.

ಬಳೆಗಾರ ಚೆನ್ನಯ್ಯನ ಬಳಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಸ್ಟಾಕ್ ಇದ್ದಿರಬಹುದು. ಈಗ ಫ್ಯಾನ್ಸಿ ಸ್ಟೋರ್‌ಗೆ ಹೋದರೆ ಬಳೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ಚಪ್ಪಲಿ ತನಕ ಅಡಿಯಿಂದ ಮುಡಿವರೆಗೆ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಸುಂದರವಾಗಿಸಲು ರೆಡಿ ಇರುತ್ತಾರೆ!

ಷಾಪಿಂಗ್ ಎನ್ನುವ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯೇ ಈಗ ಬದಲಾಗಿದೆ. ಹಳ್ಳಿ ಊರಿನ ನಸುಗತ್ತಲಿನ ಕಿರಾಣಿ ಅಂಗಡಿಗಳಿಗಿಂತ ಝಗಮಗ ಹೊಳೆಯುವ, ಸ್ವಚ್ಛವಾಗಿ ನವಿರು ಪರಿಮಳ ಬೀರುವ ಮಾಲ್‌ಗಳು, ಶಾಪಿಂಗ್ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌ಗಳು ಜನಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಅದು ಮನುಷ್ಯ ಸ್ವಭಾವ ಕೂಡ. ದೇಶದಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಿ ಕಂಪೆನಿಗಳ ಆಕ್ರಮಣ, ಏಕರೂಪಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇವೆಲ್ಲ ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಮುಖ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಮಾನ್ಯ ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರು ತಮ್ಮ ಭಾಷಣವೊಂದರಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಲಿಯುಗವೇ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಜಾಸ್ತಿ ಕಂಫರ್ಟಬೆಲ್ ಎಂದು. ಹಿಂದೆ ರಾಜ ಮಹಾರಾಜರಿಗೆ ಕೂಡಾ ಸೆಖೆಯಾದಲ್ಲಿ ಚಾಮರ ಬೀಸಬೇಕಿತ್ತು; ವಿಷಯಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು, ತಲುಪಿಸಲು ದೂತರನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಬೇಕಿತ್ತು. ಹೌದು. ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತರಿಗೂ ಹಿಂದೆ ಕಷ್ಟವಾಗಿದ್ದ ಎಷ್ಟೋ ಸೌಕರ್ಯಗಳು ನಮಗಿವೆ. ಸ್ವಿಚ್ಛ್ ಅದುಮಿದರೆ ತಣ್ಣನೆಯ ಗಾಳಿ, ಫ್ರಿಜ್ಜಿನಲ್ಲಿಯ ತಂಪು ಪಾನೀಯಗಳು, ಓಡಾಡಲು ಬಸ್ಸು, ಸ್ಕೂಟರು, ರಿಕ್ಷಾ ಹೀಗೆ ಕೆಳಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದವರಿಗೂ ಅನೇಕಾನೇಕ ಸೌಲಭ್ಯಗಳಿವೆ. ಮೊಬೈಲ್, ಟಿವಿ, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್, ಐಪಾಡ್ ಹೀಗೆ ಇನ್‌ಫಾರ್ಮೇಷನ್ ಕ್ರಾಂತಿಯೇ ನಮ್ಮ ಮುಂದಿದೆ. ಇದರ ಇನ್ನೊಂದು ಉತ್ತಮ ಫಲಿತಾಂಶವೆಂದರೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿನ ಶ್ರೇಣೀಕೃತ ವರ್ಗ ಅಸಮಾನತೆ ಮಸುಕಾಗುತ್ತಿರುವುದು. ಪಿಜ್ಜಾ ಹಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ, ಮಾಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಜಾತಿ ಆಧಾರಿತ ಸಂಘರ್ಷಗಳಿಲ್ಲ. ಈಗ ಏನಿದ್ದರೂ ಎರಡೇ ಜಾತಿ. ಹಣ ಇರುವವರು ಹಾಗೂ ಇಲ್ಲದವರು ಎಂದು. ಮಹಿಳೆಯರೂ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದರಿಂದ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಅಸಮಾನತೆಗಳೂ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿವೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅವರಿಗೂ ಖರೀದಿಯ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ದನಿಯೆತ್ತಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.

ಒಮ್ಮೆ ಶುರುವಾದ ಕೊಳ್ಳುಬಾಕ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಸುಲಭಕ್ಕೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ಗಡಿಬಿಡಿಯ ಜೀವನ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಅವು ಸರಳಗೊಳಿಸುತ್ತವೆಯೇನೋ ಎನ್ನುವ ಭ್ರಮೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ಸಲಕರಣೆಗಳನ್ನು ಅನಾವಶ್ಯಕವಾಗಿ ತಂದು ಗುಡ್ಡೆ ಹಾಕುತ್ತೇವೆ.

ಮಾಲ್‌ಗಳ ಧನಾತ್ಮಕ ಅಂಶವೆಂದರೆ Uniformity. ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲೋ, ಬೊಂಬಾಯಿಯಲ್ಲೋ ಮಾತ್ರ ಸಿಗುತ್ತಿದ್ದ ಐಟಂಗಳು ಈಗ ನಮ್ಮೂರಿನಲ್ಲಿಯೂ ಒಂದೇ ಸೂರಿನಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುತ್ತವೆ. (ಇದು ವ್ಯಾಪಾರದ ತಂತ್ರ ಕೂಡ). ಕ್ವಾಲಿಟಿಯನ್ನು ಅವರು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವ ಕಾರಣ ಮುಗ್ಗಿದ ತೊಗರಿಬೇಳೆ, ಬಣ್ಣ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಮೆಣಸಿನ ಪುಡಿ, ಅಲ್ಲಿ ತಪ್ಪಿಯೂ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ. ಉದಾ: ಫುಡ್‌ವರ್ಲ್ಡ್. ಕ್ಲೀನಾದ ವಾತಾವರಣ, ನಗುಮುಖದ ಸೇವೆ ನಮ್ಮಿಂದ ಹಣವನ್ನು ಸಂತೋಷದಿಂದಲೇ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿಸುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. (ನಮ್ಮ ಕಿರಾಣಿ ಅಂಗಡಿಯವರು ಬಹುಶ: ಈ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಎಡವುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ.)

ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಎನ್ನುವುದು ಎಷ್ಟು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಕ್ರಿಯೇಟಿವ್ ಆಗಿ ಯೋಚಿಸುತ್ತಿದೆಯೆಂದರೆ ಸಮಾಜದ ಎಲ್ಲ ಸ್ತರದವರಿಗೂ ಬೇಕಿರಲಿ ಬೇಡದಿರಲಿ ‘ಕೊಳ್ಳುವುದರ’ ರುಚಿ ಕಲಿಸುತ್ತಿದೆ. ಅಂಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ಫೇರ್‌ನೆಸ್ ಕ್ರೀಮ್‌ಗಳು, ಡಿಶ್‌ವಾಷಿಂಗ್ ಲಿಕ್ವಿಡ್‌ಗಳು, ಕುರ್ ಕುರೆಯಂತಹ ಜಂಕ್‌ಫುಡ್ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ. ಬಡವರ್ಗದವರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಲು ಸಣ್ಣ ಪ್ಯಾಕೆಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ಯಾಂಪೋ, ಸೋಪು, ಟೂತ್ ಪೇಸ್ಟ್‌ಗಳು, ಸ್ವದೇಶಿ ಕಂಪೆನಿಗಳಿಂದ ವಿದೇಶಿ ಕಂಪೆನಿಗಳೇ ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಜಾಸ್ತಿ ರಿಸರ್ಚ್ ಮಾಡಿ, ಒಟ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಷಾಪಿಂಗ್ ಎನ್ನುವುದು ಗೀಳಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸದಂತೆ, ನಮ್ಮ ಆರ್ಥಿಕ ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್‌ನ್ನು ಕುಸಿಯದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ನಮ್ಮದೇ ಜವಾಬ್ದಾರಿ.

ಜಯಶ್ರೀ ಬಿ.ಕದ್ರಿ

ಅಂಗೈಯಲ್ಲಿ ಆಕಾಶ

‘ಮಾಣಿಕ್ಯ ವೀಣಾಮುಪಲಾಲಯಂತೀ ಮದಾಲಸಾಂ ಮಂಜುಳ ವಾಗ್ವಿಲಾಸಂ‘ ಹೀಗೆ ವೀಣಾಪಾಣಿ ಸರಸ್ವತಿಯನ್ನು ವಾಗ್ದೇವತೆಯೆಂದು ಸ್ತುತಿಸುವ ದೇಶ ನಮ್ಮದು. ಹಾಗಿದ್ದರೂ ಉನ್ನತ ವಲಯದ ಶಿಕ್ಷಣ, ಉದ್ಯೋಗ, ಸ್ಥಾನಮಾನಗಳಿರುವ ಹುದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಅಷ್ಟಾಗಿ ಕಂಡು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಅವರಿಗಿರುವ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಬಾಧ್ಯತೆಗಳು ಒಂದು ಲೆಕ್ಕಾಚಾರದ ಪ್ರಕಾರ ಕಾಲು ಶತಮಾನವನ್ನು (ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಇಪ್ಪತ್ತರಿಂದ ನಲ್ವತ್ತನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನವರೆಗೆ) ಮಹಿಳೆ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೋಸ್ಕರ ತೇಯುತ್ತಾಳೆ ಹಾಗೂ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಹೆಣ್ಣಿನದೇ ಬಾದ್ಯತೆ ಎನ್ನುವ ಮನೋಭಾವ ಹೆಣ್ಣು ಒಳಗೂ ಹೊರಗೂ ದುಡಿಯುವ ಈ ಜಮಾನಾದಲ್ಲೂ ಇದೆ. ಮಹಿಳೆಯರ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟಿದ ಮೌನ, ಆಕ್ರೋಶ, ಆಕ್ರಂದನಗಳನ್ನು, ಅವರ ಕೊತಕೊತ ಕುದಿಯುವ ಕಿಚ್ಚು, ಕೆಚ್ಚು, ಹುಮ್ಮಸ್ಸು, ಹುರುಪನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಸಾಧ್ಯ. (ದೃಶ್ಯ ಮಾಧ್ಯಮಗಳೂ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು, ಅಟ್‌ಲೀಸ್ಟ್ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್‌ನ್ನು ಆಧರಿಸಿವೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನಾವಿಲ್ಲಿ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು) ಮೌನ ಮಾತಾಗುತ್ತ, ಮಾತು ಆಲಾಪವಾಗುತ್ತ ಅನೇಕ ಹರವು, ಆಳ, ಬದ್ಧತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತ್ಯ ಬೆಳೆದಿದೆ; ಬೆಳೆಯಬೇಕು.

ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂಗತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಲ್ಲಿನ ಮೌನ ( ಕಾಮ, ಪ್ರಣಯ ಇತ್ಯಾದಿ) ಯಾಕೆಂದರೆ ನಮ್ಮ ಸಮಾಜ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಬರಹಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತತೆಯಿಂದ ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಅವರ ಬರಹ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳವುದೂ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೇ ಸೀಮಿತವಾದ ಮ್ಯಾಗಜಿನ್‌ಗಳು, ಪಾಕ್ಷಿಕಗಳಲ್ಲಿ, ಜನಪ್ರಿಯ ಸಾಹಿತ್ಯವಂತೂ ಗಂಡ, ಮನೆ, ಸಂಸಾರದ ಸುತ್ತಲೇ ಗಿರಾಕಿ ಹೊಡೆಯುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಹಿತಮಿತವಾಗಿ, ನವಿರಾಗಿ, ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ಯಾರಿಗೂ ಅರ್ಥವಾಗದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಬರೆಯಲೇಬೇಕಾದ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ಕವಯಿತ್ರಿಯರದ್ದು. ಯಾಕೆಂದರೆ ಈ ಪುರುಷ ಪ್ರಧಾನ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಕಮಲಾದಾಸ್ ಅಂತೆಯೋ ಚ.ಸರ್ವಮಂಗಳಾರಂತೆಯೋ ಬರೆಯಲಿಕ್ಕೆ ತುಂಬ ಛಾತಿ, ಧೈರ್ಯ ಮತ್ತು ಟೀಕೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ಸಹನೆ ಬೇಕು.

ಮಹಿಳೆಯರ ಜೀವನಾನುಭವ, ಅವಕಾಶ ವಲಯಗಳು ಸೀಮಿತವಾಗಿರುವ ಕಾರಣವೇ ಅದು ಅಡಿಗೆ ಮನೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ಎನ್ನುವ ಹಣೆಪಟ್ಟಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇನ್ನು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅನುಭವ ರಾಹಿತ್ಯ, ಜೀವನದರ್ಶನದ ಕೊರತೆ, ಅಜ್ಞಾನವನ್ನು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗೊಳಿಸುವ ಅಪಾಯವೂ ಇಲ್ಲದಿಲ್ಲ. ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಕಥೆಗಾರ್ತಿಯರು ತೀರಾ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅನುಭವಗಳನ್ನು, ಇನ್ನೂ ಸರಳವಾಗಿ ಹೇಳವುದಿದ್ದರೆ ತಮ್ಮದೇ ಕತೆಯನ್ನೋ, ಅಕ್ಕ ಪಕ್ಕದವರ ವಿಚಾರಗಳನ್ನೋ ಅಕ್ಷರ ರೂಪಕ್ಕಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬರಹವೆಂಬುದು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಮಾಧ್ಯಮ ಹೌದಾದರೂ, ತಮ್ಮ ಅನುಭವಗಳು ಪಕ್ವವಾಗಲು, ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಕಸುವು, ಸಾಂದ್ರತೆ ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳಲು, ಸಮತೋಲನದ, ಸತ್ಯಾನ್ವೇಷಣೆಯೇ, ಅರಿವಿನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ನಮ್ಮದಾಗಲು, ತಾಳ್ಮೆ, ಸಹನೆ ಹಾಗೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಂತರ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಬೇಕು. (ಯಾವುದೇ ವಾದಕ್ಕೆ ಕಟ್ಟುಬೀಳದೆ ಮೌನವಾಗಿ, ಆಪ್ಯಾಯಮಾನವಾಗಿ ಬರೆಯುವ ವೈದೇಹಿಯಂತಹವರನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು).

ಆಂಗ್ಲ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿಯೇ ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ಮಕ್ಕಳು ಕಲಿಯುತ್ತಿರುವ ಈ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಹಿರಿಯ ಲೇಖಕಿಯರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿದರೆ ಈಗಿನ ತಲೆಮಾರಿನ ಲೇಖಕಿಯರಲ್ಲಿ ಬರೆಯುತ್ತಿರುವವರು ಕನ್ನಡ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ, ಇಪ್ಪತ್ತೈದರಿಂದ ನಲ್ವತ್ತರ ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿರುವವರು ಕೆಲವು ಬರಹಗಾರ್ತಿಯರಿಗೆ ಬರಹ ಅವರ ದೈನಂದಿನ ಯಾಂತ್ರಿಕತೆಯಿಂದ ( ಮನೆಕೆಲಸ, ಮಕ್ಕಳ ಜವಾಬ್ದಾರಿ, ಅತ್ತೆ ಮಾವಂದಿರ ಸೇವೆ ಇತ್ಯಾದಿ) ಬಿಡುಗಡೆಯ ಹಾದಿಯಾಗಿದ್ದರೆ ಇನ್ನು ಕೆಲವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ವೈಚಾರಿಕತೆಯೆ, ಕನಸುಗಾರಿಕೆಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ.

ಮಹಿಳಾ ಬರಹಗಾರ್ತಿಯರ ಮುಖ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆ ಅವರ ಅನುಭವಗಳಿಗಿರುವ ಮಿತಿ, ಪುರುಷ ಲೇಖಕರ ಆಳ, ವಿಸ್ತಾರ, ಹರಹುಗಳಿಂದ ಅವರು ವಂಚಿತರು, ಇಡೀ ಭಾರತವನ್ನು ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗಿ ಸುತ್ತಲು, ಯಾವುದೋ ಕೊಳೆಗೇರಿಯನ್ನು ಸಂದರ್ಶಿಸಿ ಅಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಲು, ಬರೆಯಲೆಂದು ಆರು ತಿಂಗಳು ಯಾವುದೋ ಹಿಲ್‌ಸ್ಟೇಶನ್‌ಗೆ ಹೋಗಿ ತಂಗಲು ಎಷ್ಟು ಜನ ಲೇಖಕಿಯರಿಗೆ ಧೈರ್ಯವಾಗಲಿ, ಅನುಕೂಲವಾಗಲಿ ಇದೆ ? ಹೀಗಾಗಿಯೇ ಮಹಿಳೆಯರ ಬರಹಕ್ಕೆ ತುಂಬ ಸೀಮಿತವಾದ ಆಯಾಮ ಇದೆ ಎಂದೇ ಹೇಳಬೇಕಾಗಿದೆ.

ಬರಹದಿಂದಲೇ ಬದುಕು ಸಾಗಿಸುವ ಅನುಕೂಲ ಪ್ರಸ್ತುತ ಇಲ್ಲದಿರುವ ಕಾರಣ (ಕಲೆಯನ್ನೂ ಕೂಡ) ಬರಹವೆನ್ನುವುದನ್ನು ಹವ್ಯಾಸವಾಗಿ ಮಾತ್ರ ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯ, ಲೇಖಕಿಯರೂ ಸಮಾಜದ, ಕುಟುಂಬದ ಭಾಗವೇ ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಸಭೆ, ಸಮಾರಂಭ, ಕವಿಗೋಷ್ಠಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಬೇಕಾದ ಸಮಯ, ಅನುಕೂಲ, ಹಣ ಇರಬೇಕಾಗಿರುವುದು ಅಗತ್ಯ, ಒಬ್ಬಳೇ ಒಂದು ಸಿನಿಮಾ ಮಂದಿರಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಫಿಲ್ಮ್ ನೋಡುವ ಧೈರ್ಯ ನಮಗಿಲ್ಲದಿರುವಾಗ ಜಗತ್ತಿನ ಆಗು ಹೋಗುಗಳಿಗೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮಾತು ದೂರವೇ ಉಳಿಯಿತು.

ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಪ್ರತಿಭಾ ನವನವೋನ್ಮೇಷಶಾಲಿನಿ ಎಂಬಂತೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ನಲ್ಲಿ ಟೈಪ್ ಮಾಡಲು ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು ಕಲಿತು, ಪ್ರೋಗ್ರಾಂಗಳ ಸಿಡಿ ನೋಡುತ್ತ, ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ಗಳಿಂದ ಜ್ಞಾನ ಸಂಪಾದಿಸುತ್ತ, ಮೊಬೈಲ್ ನಲ್ಲಿ ಸಂವಹನ ಮಾಡುತ್ತ ತಾವಿರುವ ಜಾಗದಿಂದಲೇ ತಮ್ಮ ನೆಲೆಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಪಣ ತೊಟ್ಟಿರುವ, ಬೇರುಗಳನ್ನು ನೆಲದಲ್ಲಿ ಭದ್ರವಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡೇ ಆಗಸದೆತ್ತರೆಕ್ಕೆ ಕನಸು ಕಾಣುವ ಲೇಖಕಿಯರು, ಎಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯರು ನಮ್ಮಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುವುದೇ ಸಂತಸದ ವಿಷಯ.

ಒಂದೂವರೆ ದಶಕದ ಹಿಂದೆ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನ ಶಿಸ್ತಾಗಿ ಪ್ರಚಲಿತವಿಲ್ಲದಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಾವು ಪತ್ರಿಕಾ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅಷ್ಟಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಈಗ ನೋಡಿದರೆ ಪತ್ರಿಕೆಗಳೇ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಉಳಿಸಿ ಬೆಳೆಸುತ್ತವೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಮಾತನಾಡುವವರೇ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿ ಭಾಷೆ ಬಳಕೆಯಾಗಬೇಕಾಗಿರುವುದು ಇನ್ನಿಲ್ಲದ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ಆಗಿದೆ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಟ್ರೆಂಡ್ ಎಂದರೆ ಬ್ಲಾಗ್ ಸಾಹಿತ್ಯ. ಹೊಸರುಚಿಯನ್ನು ಅಪ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಹೋಗಿ ಬಂದ ಪಿಕ್ ನಿಕ್ ಸ್ಪಾಟ್ ವರೆಗೆ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಫೋಟೋ ಸಮೇತ ಬರೆಯುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ.  ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ನೇಟಿವಿಟಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೇನೆಂದರೆ ಇದೇ ಇರಬೇಕು.

ಇಷ್ಟಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಬರಹ ಯಾಕೆ ಬೇಕೆನ್ನುವುದು ಪ್ರಶ್ನೆ, ಹೆಣ್ಣಿನ ಅನುಭವ ಜಗತ್ತು, ಅವರ ಮೂಕ ತಲ್ಲಣಗಳನ್ನು, ನವಿರು ಪುಳಕಗಳನ್ನು ಹೆಣ್ಣಿನಷ್ಟೆ, ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ವ್ಯವಕ್ತಪಡಿಸಲು ಪುರುಷ ಲೇಖಕರಿಗೆ ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯ. ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಗೋರ್, ಶರತ್ ಚಂದ್ರ ರಂತಹ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಾದಂಬರಿಕಾರರು, ಕಾರಂತ, ಕುವೆಂಪು, ಭೈರಪ್ಪ ನವರಂತಹವರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿದರೆ ಹೆಣ್ಣಿನ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಗಂಡಿನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ದಿಂದಲೇ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಕೊನೆಕೊನೆಗೆ ಅವು ಪುರುಷ ಪ್ರಧಾನ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನೇ, ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರಗಳ ಮುಖಾಂತರ ಹೇಳುವ ಅಪಾಯವೂ ಇದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಬರಹ ಬೇಕು.

ಕೊನೆಯದಾಗಿ, ಮಹಿಳೆಯರ ಬರಹ ಎಂದರೆ ಇಡೀ ಪುರುಷ ಸಂಕುಲವನ್ನೇ ದ್ವೇಷಿಸುವ, ಬೆಂಕಿ ಉಗುಳುವ, ದೈನ್ಯ, ವ್ಯಥೆಗಳ ಚಿತ್ರಣಗಳೇ ಆಗಿರಬೇಕೆಂದಿಲ್ಲ. ಇಷ್ಟಕ್ಕೂ ಸ್ತ್ರೀಯರೇನು ಮಂಗಳ ಗ್ರಹದಿಂದ ಬಂದವರಲ್ಲ, ಅದರಲ್ಲೂ ಭಾರತದಂತಹ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸ್ತ್ರೀ ಶೋಷಣೆಯಷ್ಟೇ ಧೃತಿಗೆಡಿಸುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಹತ್ತು ಹಲವು. ತಾಂಡವಾಡುತ್ತಿರುವ ನಿರುದ್ಯೋಗ, ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ, ಬೆಲೆ‌ಏರಿಕೆಯ ದುಮ್ಮಾನ, ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯ ಭೀತಿ, ನವವಸಾಹತುಶಾಹಿಯನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕುತ್ತಿರುವ ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿಗಳು, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗಳಿಂದಾಗುತ್ತಿರುವ ಅಸಮತೋಲನ, ವಿನಾಶವಾಗುತ್ತಿರುವ ಪರಿಸರ- ಹೀಗೆ -ಕೇವಲ ಸಾಂಸಾರಿಕ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿರದೆ ಜಗದಗಲ ವ್ಯೋಮಯಾನ ಮಾಡುವ ಕನಸುಗಾರಿಕೆ, ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ದಕ್ಕಬೇಕೆನ್ನುವುದು ಎಲ್ಲರ ಹಾರೈಕೆ.

– ಜಯಶ್ರೀ.ಬಿ.ಕದ್ರಿ

ಚುನಾವಣೆಯ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ..

ಮತ್ತೊಂದು ಮಹಾಚುನಾವಣೆಯ ಹೊಸ್ತಿಲಿನಲ್ಲಿದೆ ಭಾರತ. ಜಾಗತೀಕರಣ, ಉದಾರೀಕರಣ ಇತ್ಯಾದಿ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಪ್ರಭಾವಗಳನ್ನು ಅರಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ, ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ಅವುಗಳಿಂದ ಲಾಭ ಪಡೆಯುತ್ತ, ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆ ಬಗ್ಗೆ ಕಳವಳ ವ್ಯಕ್ತ ಪಡಿಸುತ್ತ, ಹೀಗೆ ಸಾಗಿದೆ ಜನ ಸಾಮಾನ್ಯರ ಬದುಕು. ಬೇಳೆಕಾಳಿನ ದರದಿಂದ ಹಿಡಿದು , ಆಟೋ, ವಿಮಾನ ಯಾನದ ವರೆಗೆ ದಿನೇ ದಿನೇ ದುಬಾರಿಯಾಗುತ್ತಿರುವ, ಅದೇ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸ್ಫೋಟದಿಂದಾಗಿ, ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುವ ಅರಿವಿನಿಂದಾಗಿ, ವಿಶಿಷ್ಟವೂ ವಿನೂತನವೂ ಆದ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಾವಿದ್ದೇವೆ.

 

ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಟ್ಟಳೆಗಳನ್ನನುಸರಿಸಿ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಪ್ರತಿನಿಧೀಕರಣ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ.ಇತ್ತೀಚಿನ ವರದಿಯೊಂದರಂತೆ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ, ಭಾರತಕ್ಕೆ ಜಗತ್ತಿನ 185 ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 111 ನೆಯ ಸ್ಥಾನವಂತೆ!ಇನ್ನು ಗೃಹಕೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡದೇ ಇರುವವರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಪುರುಷರು ನಂಬರ್ 1 ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದಾರಂತೆ!.

ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಿದ್ದರೆ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಇದೆಯೇ ಎನ್ನುವುದೇ ಅನುಮಾನ (ನ್ಯೂಸ್ ಪೇಪರ್ ಓದುವುದೇ ಎಲ್ಲಾ ಕೆಲಸಕಾರ್ಯಗಳೆಲ್ಲ ಮುಗಿದು, ವಿರಾಮ ಸಿಕ್ಕು, ಸೀರಿಯಲ್ ಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಆದ ಮೇಲೆ). ಹಾಗಿದ್ದರೂ ತೊಟ್ಟಿಲು ತೂಗುವ ಕೈ ದೇಶವನ್ನಾಳಬಲ್ಲುದು ಎಂದು ಸಾಧಿಸಿ ತೋರಿಸಿದ ಮಹಿಳೆಯರು ಅನೇಕರು. ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಅಂಶವೇನೆಂದರೆ, ಸುಚೇತಾ ಕೃಪಲಾನಿ, ವಿಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ಪಂಡಿತ್, ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ, ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ, ವಸುಂಧರಾ ರಾಜೇ ಸಿಂಧ್ಯಾ, ಸುಷ್ಮಾ ಸ್ವರಾಜ್, ಬೃಂದಾ ಕಾರಟ್ ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲರೂ , ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ, ಪ್ರಭಾವಿ ಸಿರಿವಂತ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರೆನ್ನುವುದು. ಈ  ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತುಗಳು ತಳಮಟ್ಟದ ಸಬಲೀಕರಣದತ್ತ ಉತ್ತಮ ಹೆಜ್ಜೆ.
ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತದ ಜ್ವಲಂತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ನೂರಾರು, ಸಾವಿರಾರು. ಜಾತಿ ಪದ್ಧತಿ, ದಲಿತರ ಶೋಷಣೆ, ಮಹಿಳೆಯರ ಮೇಲಿನ ದೌರ್ಜನ್ಯ, ಹಣದುಬ್ಬರ, ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ, ಬಡತನ, ಹಸಿವು, ನಿರಕ್ಷರತೆ   ಹೀಗೆ ಕಳೆದ ಅರುವತ್ತೈದು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕೇಳುತ್ತಲೇ ಬಂದಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡ ಸೈಬರ್ ಕ್ರೈಮ್, ಪರಿಸರ ವಿರೋಧಿ ಧೋರಣೆಗಳು, ನವವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಉದ್ಯಮಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ. ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಘಟನೆಗಳಾದರೆ, ಸ್ಥಳೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪೋಲೀಸ್ ದೌರ್ಜನ್ಯ, ರಾಜಕೀಯ ಬಣಗಳೊಳಗಣ ವೈಷಮ್ಯ, ಮತೀಯ ಗಲಭೆಗಳು… ಹೀಗೆ.

ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆ ಎಷ್ಟು ಇದೆ ಎಂದರೆ, ತಮ್ಮ ಪಾಡಿಗೆ ತಾವು ನೆಮ್ಮದಿಯಾಗಿದ್ದ ಗೃಹಿಣಿಯರು ಕೂಡ ಸಂಸಾರ ತೂಗಿಸಲು ಕಷ್ಟಪಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇನ್ನು ಕೋಮುವಾದ, ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಗಂಭೀರ ಸಮಸ್ಯೆ ಮಹಿಳೆಯನ್ನೊಂದು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರತೀಕದಂತೆ, ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂದು ಹೋಗುವ ಮಾಧ್ಯಮದಂತೆ ಕಾಣುವುದು. ದೇಶ ವಿಭಜನೆಯ ಸಂದರ್ಭದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಈಗಿನವರೆಗೂ ಮಹಿಳೆಯನ್ನೊಂದು ಭೋಗವಸ್ತುವಿನಂತೆ, ಯಜಮಾನಿಕೆ ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಸೊತ್ತಿನಂತೆ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ಮಹಿಳೆಯರ ಸುರಕ್ಷೆ, ಉನ್ನತಿ, ಆರ್ಥಿಕ ಸುಭದ್ರತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆಗಳು ಹೇಳುವ ವಿಚಾರಗಳು ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಲ್ಲಿ ನಾಗರಿಕರ ಜೀವನ ಹಗುರವಾಗಬಹುದು.

ಜವಾಬ್ದಾರಿಯರಿತು ಮತ ಚಲಾಯಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯ. 

– ಜಯಶ್ರೀ .ಬಿ. ಕದ್ರಿ.